Interpretacja indywidualna z dnia 14 kwietnia 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP4-3.4012.61.2023.2.MAT

Skutki podatkowe uczestnictwa w strukturze cash pooling.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

9 lutego 2023 r. wpłynął Państwa wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy skutków podatkowych uczestnictwa oraz pełnienia funkcji Koordynującego w systemie cash pooling. Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 3 kwietnia 2023 r. (wpływ 3 kwietnia 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wnioskodawca jest spółką akcyjną (dalej: Wnioskodawca lub Spółka) z siedzibą w Polsce. Spółka prowadzi działalność gospodarczą i jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny.

Spółka zamierza zawrzeć z bankiem mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Umowę świadczenia usług optymalizacji zarządzania płynnością opartą na systemie zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków bankowych na bazie dziennej (dalej: Umowa).

Stronami Umowy będą podmioty, które wraz ze Spółką wchodzą w skład jednej grupy kapitałowej (dalej: Uczestnicy) i są polskimi rezydentami podatkowymi. Na potrzeby niniejszego wniosku pod pojęciem Uczestnika rozumie się również Spółkę.

Usługa optymalizacji zarządzania płynnością w grupie rachunków bankowych jest usługą należącą do zakresu usług bankowych, polegającą na umożliwieniu przez bank grupie kapitałowej, do której należy Spółka, najbardziej efektywnego zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników w zakresie poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników. Oznacza to, iż na podstawie Umowy bank będzie świadczył na rzecz Wnioskodawcy oraz pozostałych Uczestników tzw. usługę cash poolingu (dalej: Usługa).

Przed zawarciem Umowy, Wnioskodawca oraz Uczestnicy zobowiązani są do zawarcia umowy rachunku bankowego, na podstawie której prowadzone zostaną rachunki bieżące (dalej: Rachunki Główne), funkcjonujące w ramach Grupy Rachunków, tj. zbioru wszystkich Rachunków Głównych w tej samej walucie, funkcjonujących w ramach systemu zarządzania środkami pieniężnymi w Grupie Rachunków.

W okresie obowiązywania Umowy, bank udostępni w Rachunkach Głównych limit dzienny zadłużenia wymagalny na koniec dnia, w którym został udzielony (dalej: Limit Zadłużenia). Wysokość Limitu Zadłużenia nie może przekroczyć maksymalnej wysokości Limitu Zadłużenia, a suma poszczególnych Limitów Zadłużenia – maksymalnej sumy Limitów Zadłużenia, określonych w załączniku do Umowy.

W ramach Umowy, Spółka – będąc jednym z Uczestników – będzie pełnić dodatkowo funkcję tzw. Koordynującego. W związku z tym, Spółka posiadać będzie w banku dwa rachunki rozliczeniowe.

Jeden z rachunków – Rachunek Główny Koordynującego będzie prowadzony dla Koordynującego w ramach Grupy Rachunków. W Rachunku Głównym Koordynującego bank udostępni Koordynującemu Limit Zadłużenia. Drugi z rachunków – Rachunek Pomocniczy Koordynującego, na którym na koniec każdego dnia wykazywane będzie końcowe saldo wszystkich rachunków głównych Grupy.

Pełnienie funkcji Koordynującego będzie wiązało się z reprezentowaniem Uczestników wobec banku w zakresie kwestii związanych z Umową (uczestnictwem w usłudze optymalizacji zarządzania płynnością). Z tytułu pełnionej funkcji, Koordynujący nie będzie uzyskiwał wynagrodzenia od Banku ani od pozostałych Uczestników (będzie jedynie uprawniony do odsetek na takich samych zasadach jak pozostali Uczestnicy – zgodnie z zasadami opisanymi w dalszej części niniejszego wniosku).

W ramach umowy cash poolingu, Spółka jako Koordynujący będzie wykonywała następujące czynności na rzecz wszystkich Uczestników:

1)podpisze z bankiem - w imieniu Uczestników i z innymi podmiotami – wszelkie aneksy do Umowy, w tym także takie, na mocy których inne podmioty staną się Uczestnikami;

2)wyłączy Rachunek z systemu cash poolingu w imieniu Uczestnika poprzez złożenie zawiadomienia skierowanego do banku;

3)zmieni lub zastąpi treści zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej zgody banku;

4)będzie negocjować z bankiem wysokość oprocentowania, które bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich Rachunkach Głównych;

5)podpisze z bankiem zlecenia do Umowy w sprawie zmiany maksymalnych wysokości Limitów Zadłużenia Uczestników oraz maksymalnej sumy Limitów Zadłużenia bez ograniczeń kwotowych, zgodnie z trybem opisanym w Umowie;

6)będzie podejmować czynności w celu zmiany wysokości Limitów Zadłużenia na rachunkach Uczestników;

7)będzie negocjować z bankiem wysokość opłat i kosztów związanych z Umową;

8)reprezentowanie Uczestników we wszelkich sprawach dotyczących Umowy, oraz podpisywanie stosownych aneksów w tym zakresie.

Zgodnie z Umową, rozliczenia dokonywane pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami (w tym Koordynującym) w ramach Usługi będą oparte na tzw. subrogacji ustawowej wskutek konwersji długu (art. 518 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1740 ze zm., dalej: KC)).

Usługa zakłada bilansowanie (tj. zerowanie) sald na prowadzonych przez bank Rachunkach Głównych (tj. Grupie Rachunków) z wykorzystaniem Rachunku Pomocniczego Koordynującego. Bilansowanie sald w Grupie Rachunków będzie dokonywane przez bank na koniec każdego dnia funkcjonowania Usługi.

Każdy Uczestnik, który wykorzystał Limit Zadłużenia w swoim Rachunku Głównym, na podstawie Umowy nieodwołalnie wyraża zgodę na to, aby na koniec każdego dnia roboczego, Koordynujący, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec banku z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia, a Koordynujący nieodwołalnie wyraża zgodę, aby na koniec każdego dnia roboczego, każdy inny Uczestnik, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przez Koordynującego.

Zgodnie z Umową, każdy Uczestnik nieodwołalnie upoważnia bank do obciążania jego Rachunku Głównego, a Koordynujący nieodwołalnie upoważnia bank do obciążania Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostały spłacone bankowi przez któregokolwiek z Uczestników, który wykorzystał Limit Zadłużenia w swoim Rachunku Głównym.

W ramach Usługi będzie dochodziło do bilansowania środków pieniężnych, tj. sumowania sald występujących na Rachunkach Głównych Uczestników. Na sumę sald składać się będą salda poszczególnych Rachunków Głównych Uczestników. Część Uczestników będzie potencjalnie mieć ujemne salda na Rachunku Głównym Uczestnika, a część będzie mieć dodatnie salda na Rachunku Głównym Uczestnika. Może również wystąpić taka sytuacja, w której salda Rachunków Głównych wszystkich Uczestników będą wyłącznie dodatnie.

W wyniku wskazanych czynności odpowiednio Koordynujący, jak i pozostali Uczestnicy będą nabywać wierzytelności subrogacyjne z tytułu dokonanych spłat, a w związku z tym przysługiwać im będzie roszczenie w stosunku do Uczestnika, który wykorzystał Limit Zadłużenia do spłaty świadczenia wynikającego z nabycia wierzytelności wraz z należnymi odsetkami z tego tytułu (dalej: Roszczenie). Kwota Roszczenia będzie równa kwocie nabytej wierzytelności.

Każdy z Uczestników zleci bankowi działanie w jego imieniu, w celu obliczania oraz rozliczenia odsetek płatnych z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia oraz upoważni bank do uznawania lub obciążania, zależnie od okoliczności, jego Rachunku Głównego wszelkimi kwotami należnymi z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia. Od kwoty Roszczeń będą naliczane odsetki zgodnie z ustaloną stawką oprocentowania. Każdy Uczestnik zleci bankowi pośredniczenie w spłacie wzajemnych Roszczeń Uczestników.

W związku z korzystaniem z Usługi Uczestnicy, w tym Spółka, będą ponosić na rzecz banku określone w Umowie opłaty.

Uzupełnienie i doprecyzowanie zdarzenia przyszłego

Wnioskodawcę wraz z pozostałymi Uczestnikami oraz Bankiem będzie łączyć wielostronna Umowa, której zasady opisane zostały w złożonym 9 lutego 2023 r. przez Wnioskodawcę do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej (dalej „Wniosek”).

Umowa określana jest umową systemu zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków (dalej „Umowa” lub „Umowa cash poolingu”) i opiera się na subrogacji długu wynikającej z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego.

Na podstawie Umowy, Bank będzie świadczył usługę zmierzającą do efektywnego zarządzania posiadanymi przez poszczególnych Uczestników, w tym Wnioskodawcę, środkami pieniężnymi, efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników systemu poprzez poprawę ich płynności finansowej (tzw. usługę cash poolingu, dalej „Usługa”) i będzie otrzymywał wynagrodzenie z tytułu realizacji tej Usługi od Uczestników i Koordynującego.

Wnioskodawca, będąc jednym z Uczestników, będzie równocześnie pełnić funkcję tzw. Koordynującego. Zgodnie z zapisami zawartymi w Umowie, Koordynujący będzie upoważniony przez każdego z Uczestników do wykonywania czynności w imieniu każdego z Uczestników, które to czynności mają charakter techniczny i które umożliwiają efektywne zarządzanie usługą cash poolingu.

Rola Wnioskodawcy jako Koordynującego będzie sprowadzała się przede wszystkim do udostępniania Bankowi Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego, prowadzonych przez Bank na podstawie umowy rachunku bankowego na potrzeby świadczenia usługi cash poolingu. Czynności Koordynującego zostały szczegółowo opisane we Wniosku.

Koordynujący podejmuje działania techniczne, które wykonywane są w celu umożliwienia Bankowi realizacji jego obowiązków na rzecz Uczestników i Koordynującego wynikających z Umowy. Z tytułu pełnionej funkcji, Koordynujący nie będzie uzyskiwał wynagrodzenia od Banku, ani od pozostałych Uczestników systemu cash poolingu.

Na podstawie Umowy, Wnioskodawca jako Koordynujący i jako Uczestnik oraz pozostali Uczestnicy nie będą świadczyć usług na rzecz innych Uczestników systemu ani na rzecz Banku. Będą wykonywali jedynie standardowe czynności wynikające z umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków w oparciu o subrogację długu, zgodnie z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego.

Celem udziału każdego z Uczestników i Koordynującego w strukturze cash poolingu będzie efektywne zarządzanie środkami pieniężnymi w grupie rachunków bankowych.

Uczestnicy i Koordynujący nie będą otrzymywali wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w Umowie cash poolingu. Uczestnicy i Koordynujący będą uprawnieni do otrzymania odsetek od nadwyżek/niedoborów naliczanych w konsekwencji zarządzania za pośrednictwem Banku środkami na Rachunkach uczestniczących w systemie. Żaden z Uczestników (w tym również Koordynujący) nie będzie uprawniony do otrzymania odrębnego przysporzenia za wykonywanie czynności w ramach usługi cash poolingu.

Wnioskodawca jako Uczestnik w ramach Umowy nie będzie zawierał odrębnych transakcji z innymi Uczestnikami, jak również nie będzie świadczyć usług na rzecz pozostałych Uczestników.

Rola Wnioskodawcy w tym zakresie, co do zasady, będzie miała charakter bierny i będzie sprowadzała się do udostępniania Bankowi Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego, prowadzonych przez Bank w celu umożliwienia Bankowi realizacji jego obowiązków wynikających z Umowy cash poolingu. Dodatkowo Wnioskodawca jako Koordynujący, co do zasady będzie wykonywał niezbędne czynności techniczne oraz będzie reprezentował przed Bankiem wszystkich Uczestników usługi cash poolingu.

Wnioskodawcy jako Koordynującemu i jako Uczestnikowi systemu cash pooling będą przysługiwać wyłącznie prawa i obowiązki wynikające z zapisów umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków.

Wnioskodawca jako Uczestnik systemu będzie wykonywał standardowe czynności wynikające z tej Umowy w oparciu o subrogację długu, zgodnie z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego, szczegółowo opisane poniżej. Wnioskodawca zawrze umowę rachunku bankowego w Banku obsługującym system cash pooling, upoważni Bank do dokonywania czynności opisanych w Umowie. Pozostali Uczestnicy upoważnią również Wnioskodawcę jako Koordynującego do reprezentowania ich w sprawach dotyczących Umowy w celu efektywnego zarządzania systemem cash poolingu.

Należy podkreślić, że to Bank jest podmiotem, który świadczy Usługę na podstawie Umowy cash pooling. Wskazana Usługa Banku jest ściśle związana z działalnością gospodarczą prowadzoną przez wszystkich Uczestników oraz Koordynującego i ma służyć wspólnemu, możliwie najbardziej efektywnemu zarządzaniu posiadanymi środkami pieniężnymi, efektywnemu finansowaniu bieżących potrzeb Uczestników systemu cash pooling oraz poprawie płynności finansowej poszczególnych Uczestników.

Czynności realizowane w ramach Umowy dotyczące Wnioskodawcy jako Uczestnika obejmują w szczególności:

-włączenie przez Bank do systemu cash pooling Rachunków Głównych Uczestników, a w przypadku Wnioskodawcy jako Koordynującego również Rachunku Pomocniczego Koordynującego, prowadzonych na podstawie umowy rachunku bankowego, tworzących łącznie Grupę Rachunków,

-zdefiniowanie tzw. Limitów Zadłużenia, udzielonych przez Bank, które mogą być wykorzystywane do realizacji przez Bank zleceń płatniczych składanych przez Uczestników,

-spłacenie w całości przez Uczestnika systemu cash pooling wykorzystanej przez niego kwoty Limitu Zadłużenia, wobec Banku w terminie określonym w Umowie,

-spłacenie przez Uczestnika systemu cash pooling na rzecz Banku odsetek w wysokości określonej w Umowie, w przypadku gdy wykorzystane kwoty Limitu Zadłużenia nie zostaną spłacone w terminie określonym w Umowie,

-zastosowanie przepisu art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego, gdzie każdy Uczestnik Umowy wykorzystujący Limit Zadłużenia wyraża zgodę, aby Koordynujący, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia i jednocześnie Koordynujący wyraża zgodę, aby każdy inny Uczestnik systemu cash pooling, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przez Koordynującego,

-zlecenie Bankowi pośredniczenia w spłacie roszczeń Uczestników, w szczególności działanie w ich imieniu, w celu obliczania oraz rozliczenia odsetek płatnych z tytułu jakiegokolwiek roszczenia oraz upoważnienie Banku do uznawania lub obciążania, zależnie od okoliczności, Rachunku Głównego wszelkimi kwotami należnymi z tytułu jakiegokolwiek roszczenia,

-upoważnienie Banku przez każdego Uczestnika do obciążania jego Rachunku Głównego, a w przypadku Koordynującego Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników systemu cash pooling w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostały spłacone Bankowi przez któregokolwiek z Uczestników systemu cash pooling wykorzystujących Limit Zadłużenia. Zgodnie z Umową, Bank będzie drugą stroną czynności prawnej dokonanej na podstawie upoważnienia.

Bank będzie pobierał od Koordynującego, jak i od każdego Uczestnika opłaty miesięczne za uczestnictwo w systemie cash pooling w ustalonej w Umowie wysokości.

Wnioskodawca jako Koordynujący i jako Uczestnik w ramach Umowy nie będzie świadczył usług na rzecz innych Uczestników systemu, ani na rzecz Banku, będzie wykonywał jedynie standardowe czynności techniczne wynikające z umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków w oparciu o subrogację długu zgodnie z art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego.

W ramach struktury cash pooling nie dochodzi do wzajemnego świadczenia usług przez Uczestników i Koordynującego, lecz każda ze stron realizuje opisane powyżej (Koordynujący) czynności we własnym interesie, na potrzeby swojej działalności gospodarczej. W związku z tym, nie wystąpi wynagrodzenie dla Koordynującego, jak i dla Uczestnika z tytułu uczestnictwa w systemie zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków.

Jedynym uprawnionym do otrzymania wynagrodzenia od Uczestników i Koordynującego za świadczoną na podstawie Umowy Usługę jest Bank.

Wnioskodawcę wraz z pozostałymi Uczestnikami oraz Bankiem będzie łączyć wielostronna Umowa, której zasady opisane zostały w złożonym przez Wnioskodawcę wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej.

Koordynujący, ani Uczestnicy nie będą zawierać innych umów związanych z systemem cash pooling poza ww. Umową, jak również nie będą świadczyć usług na rzecz pozostałych Uczestników systemu cash pooling. Koordynujący będzie podejmował jedynie działania techniczne, które umożliwią efektywne świadczenie oferowanej przez Bank Usługi.

Rola Wnioskodawcy jako Koordynującego będzie sprowadzała się przede wszystkim do:

-udostępnienia Bankowi Rachunku Głównego prowadzonego dla Koordynującego w ramach Grupy Rachunków, na którym Bank udostępni Koordynującemu Limit Zadłużenia, oraz

-udostępnienia Bankowi na potrzeby świadczenia Usługi Rachunku Pomocniczego Koordynującego, na którym na koniec każdego dnia wykazywane będzie skumulowane saldo wszystkich Rachunków Głównych Uczestników Grupy, oraz

-wsparcia polegającego na wykonaniu czynności technicznych wynikających z Umowy.

W ramach Umowy cash poolingu Wnioskodawca jako Koordynujący będzie upoważniony przez każdego z Uczestników do wykonywania czynności w imieniu każdego z Uczestników, na potrzeby realizacji Umowy. Czynności te mają charakter techniczny i będą polegały na:

1)podpisywaniu z Bankiem - w imieniu Uczestników i z innymi podmiotami – wszelkich aneksów do Umowy, w tym także takich, na mocy których inne podmioty staną się Uczestnikami;

2)wyłączaniu Rachunku z systemu cash poolingu w imieniu Uczestnika poprzez złożenie zawiadomienia skierowanego do Banku;

3)zmianie lub zastąpieniu treści zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej zgody Banku;

4)negocjowaniu z Bankiem wysokości oprocentowania, które Bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich Rachunkach Głównych;

5)podpisaniu z Bankiem zlecenia do Umowy w sprawie zmiany maksymalnych wysokości Limitów Zadłużenia Uczestników oraz maksymalnej sumy Limitów Zadłużenia bez ograniczeń kwotowych zgodnie z trybem opisanym w Umowie;

6)podejmowaniu czynności w celu zmiany wysokości Limitów Zadłużenia na rachunkach Uczestników;

7)negocjowaniu z Bankiem wysokości opłat i kosztów związanych z Umową;

8)reprezentowaniu Uczestników we wszelkich sprawach dotyczących Umowy, oraz podpisywaniu stosownych aneksów w tym zakresie.

Za wyżej wymienione czynności Koordynującemu nie będzie przysługiwać wynagrodzenie.

Uczestnictwo w Umowie i wykonywanie czynności technicznych, w charakterze Koordynującego, nie jest świadczeniem usług. Celem udziału Koordynującego w strukturze cash pooling będzie zoptymalizowanie płynności finansowej i uzyskanie od Banku efektywnej usługi cash poolingu na podstawie zawartej Umowy.

Pytania

1)Czy w związku z przystąpieniem do Umowy i w konsekwencji uczestnictwem w Usłudze w charakterze Uczestnika oraz Koordynującego, Wnioskodawca będzie wykonywał czynności stanowiące świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy VAT, podlegające opodatkowaniu VAT?

2)Czy w związku z uczestnictwem w Usłudze, Spółka będzie zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT (dalej: Prewspółczynnik)?

3)Czy Spółka będzie zobowiązana do uwzględnienia kwot uzyskanych w związku z uczestnictwem w Usłudze w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy VAT (dalej: Współczynnik)?

Państwa stanowisko w sprawie

Ad 1

Uwagi ogólne

Na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy VAT, opodatkowaniu VAT podlega m.in. odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług.

Stosownie do art. 8 ust. 1 ustawy VAT, przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy VAT, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7 ustawy o VAT.

Z kolei, w myśl art. 8 ust. 2 pkt 2 ustawy o VAT, za odpłatne świadczenie usług uznaje się również nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Ustawa o VAT zawiera szeroką definicję usług na gruncie VAT. I tak, usługę stanowi, co do zasady, każde świadczenie niebędące dostawą towarów, polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania, o ile spełnione zostaną łącznie następujące warunki:

-w następstwie świadczonej usługi druga strona jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia (odnosi korzyść),

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy, tj. wynagrodzenie,

-istnieje bezpośredni związek pomiędzy dokonanym świadczeniem a otrzymanym wynagrodzeniem.

Tak więc brak któregokolwiek z wyżej wymienionych elementów spowoduje, że danego świadczenia nie będzie można uznać za usługę opodatkowaną VAT. Znajdowuje to potwierdzenie w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (dalej: TSUE lub Trybunał).

Przykładowo, rozumienie pojęcia „odpłatność” sprecyzował TSUE m.in. w wyroku z 8 marca 1988 r. Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise, nr C- 102/86:

„Czynność można uznać za dokonaną odpłatnie, gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi, a ponadto odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem.”

Z kolei w wyroku z 3 marca 1994 r. R. J. Tolsma przeciwko Inspecteur der Omzetbelasting Leeuwarde, nr C-16/93 TSUE stwierdził, iż czynność:

„podlega opodatkowaniu wyłącznie wtedy, gdy istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne, przy czym wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy.”

W orzecznictwie Trybunału wskazuje się także, że zapłata musi być wyrażalna w formie pieniężnej, choć niekoniecznie w jednostkach pieniężnych. Natomiast podstawę opodatkowania stanowi zapłata faktycznie otrzymana, a nie wartość oszacowana według obiektywnych kryteriów (tak m.in. wskazano w wyroku TSUE z 5 lutego 1981 r. Staatssecretaris van Financiën przeciwko Association coopérative „Coöperatieve Aardappelenbewaarplaats GA”, nr C-154/80). W przedmiotowym wyroku Trybunał wskazał również, że świadczenie podlega opodatkowaniu jedynie w przypadku, gdy podstawę opodatkowania stanowi świadczenie wzajemne otrzymane przez świadczącego usługę.

Charakter umowy cash poolingu

Cash pooling, będąc usługą finansową oferowaną przez banki, nie został kompleksowo uregulowany w polskim prawie. Choć pewną referencję do cash poolingu czyni art. 93a ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe (t.j. Dz. U. z 2021 r. poz. 2439 ze zm.) (dalej: Prawo bankowe), to ma on bardzo ograniczony zakres zastosowania, gdyż dotyczy tzw. cash poolingu wirtualnego („notional”), a nie rzeczywistego (który jest przedmiotem niniejszego wniosku).

Tym samym, w przypadku cash poolingu tzw. rzeczywistego, należy posiłkować się przepisami ogólnymi prawa cywilnego, bankowego i dewizowego, a więc w szczególności przepisami o rachunkach bankowych, przelewach, poręczeniach, subrogacji i tajemnicy bankowej.

Brak uregulowania instytucji cash poolingu w prawie polskim powoduje konieczność kształtowania jej w oparciu o treść art. 353¹ KC. Przepis ten statuuje zasadę swobody umów, zwaną: „zasadą swobody kontraktowania”. Zgodnie z tą zasadą, strony mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zasadom współżycia społecznego, ani przepisom ustawy o charakterze bezwzględnie wiążącym.

Umowa cash poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów.

W praktyce, zazwyczaj bank wykonuje na rzecz uczestników szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci kompleksowej usługi zarządzania płynnością finansową i to bank występuje jako podatnik VAT w związku ze świadczeniem usług cash poolingu.

Brak opodatkowania VAT czynności wykonywanych przez Spółkę na podstawie Umowy

W ocenie Spółki, w związku z przystąpieniem do Umowy i w konsekwencji uczestnictwem w Usłudze w charakterze Uczestnika oraz Koordynującego, Wnioskodawca nie będzie wykonywał czynności stanowiących świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy VAT, podlegających opodatkowaniu VAT.

Zdaniem Wnioskodawcy, wszystkie czynności wykonywane w ramach Umowy będą dokonywane w związku z usługą optymalizacji zarzadzania płynnością finansową, świadczoną w całości i wyłącznie przez bank na rzecz poszczególnych Uczestników, w tym Koordynującego.

Zgodnie z Umową, bank będzie wykonywał na rzecz Uczestników (w tym Koordynującego) szereg czynności składających się łącznie na jedną Usługę w postaci usługi optymalizacji zarządzania płynnością finansową (cash pooling). Wszystkie działania banku będą podejmowane w celu realizacji podstawowej funkcji Umowy, jaką jest zarządzanie płynnością finansową spółek z grupy kapitałowej, do której należy Wnioskodawca.

Spółka jako Uczestnik w systemie cash poolingu organizowanym przez bank, nie będzie świadczyć odpłatnych usług, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy VAT, lecz będzie jedynie wykonywać elementy pomocnicze, konieczne dla efektywnego wyświadczenia przez bank usługi kompleksowego zarządzania płynnością finansową.

W przedmiotowej sprawie, Spółka jako Uczestnik nie będzie podejmowała aktywnych działań w ramach funkcjonowania cash poolingu, a jej udział będzie co do zasady sprowadzał się do udostępnienia Rachunku Głównego na potrzeby rozliczeń, dokonywanych w ramach cash poolingu.

Z kolei, w ramach dodatkowej funkcji Koordynatora, Wnioskodawca będzie wykonywać niezbędne czynności administracyjne/techniczne oraz będzie reprezentować wszystkich Uczestników przed bankiem. Co więcej, Spółce nie będzie przysługiwało żadne dodatkowe wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji Koordynującego od Uczestników, czy też od banku (Wnioskodawcy będą jedynie przysługiwać odsetki na zasadach analogicznych do pozostałych Uczestników). Odsetki te, w ocenie Spółki nie mają charakteru wynagrodzenia za jakąkolwiek usługę świadczoną przez Koordynującego na rzecz Uczestników. Odsetki będą należne Spółce z tytułu wzajemnych zobowiązań powstałych wskutek zastosowania mechanizmu cash poolingu, nie będą natomiast związane ze świadczeniem skonkretyzowanych usług dla konkretnego usługobiorcy. Zatem, odsetki nie będą w tym przypadku stanowiły wynagrodzenia za usługi podlegające opodatkowaniu VAT. Czynności administracyjne/techniczne Spółki jako Koordynującego nie będą miały charakteru odpłatnego i będą pozostawać poza zakresem opodatkowania VAT.

Dodatkowo, podejmowane przez Wnioskodawcę czynności nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy o VAT. Należy mieć bowiem na uwadze, iż przepis ten znajduje zastosowanie wyłącznie w odniesieniu do usług świadczonych do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika. Natomiast w przedmiotowej sprawie uczestnictwo Spółki w cash poolingu związane jest z działalnością gospodarczą Wnioskodawcy.

W tym miejscu Spółka pragnie wskazać, iż czynności pomocnicze wykonywane przez podmiot pełniący rolę koordynującego/agenta w ramach cash poolingu, który poza odsetkami nie pobiera odrębnego wynagrodzenia, są w praktyce organów podatkowych uznawane za wyłączone z opodatkowania VAT. Przykładowo, w interpretacji indywidualnej z 28 czerwca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.116.2021.2.MR) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: DKIS) w sprawie podobnej do sytuacji Spółki wskazał, że:

„(…) działalność Spółki jako Uczestnika i Koordynującego w ramach Systemu Cash Pooling, w związku z przystąpieniem do Systemu i korzystaniem z cash poolingu, nie będzie stanowiła świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, zatem Wnioskodawca nie będzie podatnikiem VAT z tego tytułu. W związku z przystąpieniem do opisanego Systemu i udostępnieniem swojego rachunku transakcyjnego na potrzeby rozliczeń, dokonywanych w ramach Systemu oraz pełnieniem roli Koordynującego, Wnioskodawca nie będzie wykonywał czynności opodatkowanych podatkiem VAT”.

Podobnie wypowiedział się DKIS w interpretacji indywidualnej z 24 marca 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.738.2020.3.RK), gdzie w odniesieniu do uczestnika cash poolingu stwierdził, że:

„Wnioskodawca jako Uczestnik niebędący Koordynującym w systemie cash poolingu nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. W przedmiotowej sprawie, jak wynika z wniosku, Wnioskodawca jako Uczestnik systemu cash poolingu nie będzie wykonywał jakichkolwiek czynności na potrzeby realizacji umowy cash poolingu, oraz w związku z wykonywaniem umowy cash poolingu. Wnioskodawca jako Uczestnik umowy cash poolingu, upoważni wyłącznie koordynującego do wykonywania czynności administracyjnych związanych z realizacją umowy cash poolingu. W związku z zawarciem umowy cash poolingu Wnioskodawca nie będzie wykonywał czynności, ponieważ wszelkie czynności związane z realizacją wskazanej umowy będzie wykonywał podmiot pełniący funkcję Koordynującego. Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z perspektywy Wnioskodawcy jako Uczestnika umowy zarządzania płynnością finansową, czynności wykonywane przez niego w ramach tej umowy, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług”.

Z kolei, w tej samej interpretacji indywidualnej DKIS, w odniesieniu do Koordynującego przyjął stanowisko zgodnie z którym:

„Wnioskodawca jako Uczestnik będący Koordynującym w systemie cash poolingu organizowanym przez Bank, również nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, lecz będzie pełnić wyłącznie funkcję koordynującą współpracę uczestników/stron umowy cash poolingu z Bankiem. (…) Podejmowane przez Wnioskodawcę jako Koordynującego czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Wnioskodawcy”.

Do analogicznych wniosków doszedł DKIS m.in. w interpretacjach indywidualnych z 24 marca 2021 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.740.2020.3.KM), z 19 marca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1- 2.4012.633.2020.3.PM), z 11 marca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-2.4012.630.2020.4.NF), z 28 marca 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.46.2022.1.DM), czy z 30 grudnia 2022 r. (0114‑KDIP4-3.4012.638.2022.1.JJ).

Mając na uwadze powyższe, w ocenie Wnioskodawcy, działalność Spółki w związku z przystąpieniem do Umowy i w konsekwencji uczestnictwem w Usłudze w charakterze Uczestnika oraz Koordynującego, nie będzie stanowić świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy VAT, podlegającego opodatkowaniu VAT.

Ad 2

Zdaniem Spółki, w związku z uczestnictwem w Usłudze nie będzie ona zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według Prewspółczynnika.

Uwagi ogólne

W myśl art. 15 ust. 1 ustawy o VAT, podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

W ust. 2 ww. przepisu ustawodawca wskazał natomiast, że pod pojęciem „działalności gospodarczej” należy rozumieć wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody.

Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Z przytoczonych przepisów wynika, że dla uznania, iż konkretna czynność podlega VAT, kluczowe jest ustalenie, czy jest ona wykonywana przez podatnika w rozumieniu art. 15 ust. 1, tj. podmiotu wykonującego samodzielnie działalność gospodarczą. Niemniej, przypisanie osobie realizującej daną czynność statusu podatnika nie jest wystarczające dla uznania, że podlega ona przepisom o VAT. Na gruncie tych regulacji niezbędne jest bowiem każdorazowe określenie, czy w ramach transakcji podmiot będący co do zasady podatnikiem VAT działa w takim charakterze, tj. czy transakcja ta ma miejsce w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Status przedsiębiorcy jako podatnika VAT nie ma zatem charakteru uniwersalnego. Oznacza to, że nie każda czynność dokonana przez podmiot będący podatnikiem będzie podlegać opodatkowaniu VAT.

Posiadanie tego statusu nie powoduje automatycznie rozciągnięcia skutków podatkowych w VAT na całą sferę aktywności podatnika. Innymi słowy, dany podmiot może występować w dwojakim charakterze, tj.:

1)jako podatnik VAT, którego czynności:

a)podlegają opodatkowaniu VAT, jeśli stanowią jedną z czynności wymienionych w art. 5 ust. 1 ustawy o VAT (tj. stanowią w szczególności odpłatne świadczenie usług lub odpłatną dostawę towarów);

b)nie podlegają opodatkowaniu VAT, co ma miejsce w przypadku czynności, które nie mogą zostać zaliczone do katalogu zawartego w art. 5 ust. 1 ustawy VAT;

2)jako podmiot niebędący podatnikiem, którego czynności nie podlegają przepisom ustawy VAT (nawet jeśli spełniają warunki – o charakterze przedmiotowym – dla ich uznania za czynności, o których mowa w art. 5 ust. 1 ustawy VAT). Wynika to z faktu, że nie są one wykonywane przez podmiot działający w charakterze podatnika, co z góry wyklucza możliwość ich objęcia regulacjami o VAT.

Oznacza to, że nie każda czynność wykonywana przez podatnika VAT w ramach prowadzonej przez niego działalności gospodarczej musi stanowić czynność podlegającą opodatkowaniu VAT (por. punkt 1 lit. b) powyżej). Stąd, nie wszystkie przychody uzyskiwane w ramach tej działalności muszą stanowić wynagrodzenie uzyskiwane w zamian za czynności podlegające opodatkowaniu VAT.

Zgodnie z art. 86 ust. 2a ustawy o VAT, w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w art. 86 ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej. Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Z uzasadnienia do projektu ustawy, który wprowadził przepisy o Prewspółczynniku do ustawy o VAT wynika, iż „Cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej przepisami art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT. Mieścić będą się tutaj również działania czy sytuacje występujące w ramach działalności gospodarczej, jednakże niegenerujące opodatkowania podatkiem VAT, przykładowo otrzymanie odszkodowań umownych czy odsetek za nieterminowe dokonywanie płatności od kontrahentów, sprzedaż wierzytelności „trudnych”, itp. Natomiast przez cele inne rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy o VAT (przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy, czy nieodpłatną działalność statutową), a także cele prywatne, z definicji niemające nic wspólnego z działalnością gospodarczą podatnika”.

Z powyższego wynika zatem wprost, że realizowanie przez podatnika czynności niepodlegających opodatkowaniu VAT nie decyduje o powstaniu po jego stronie obowiązku kalkulowania Prewspółczynnika. Obowiązek taki zaistnieje jedynie w przypadku prowadzenia przezeń działalności (aktywności), która pozostaje w ogóle/całkowicie poza działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 1 i 2 ustawy o VAT, tj. ma to miejsce w przypadku organów/podmiotów publicznych czy innych podmiotów (prywatnych) działających w charakterze takich organów bądź też generalnie w sferze publicznej (niegospodarczej), tj. fundacje czy stowarzyszenia realizujące niegospodarcze cele statutowe.

Analogiczne podejście zostało zaprezentowane w odpowiedzi Ministra Finansów z 27 stycznia 2015 r. na interpelację poselską nr 30157, w której czytamy m.in., iż:

„Obowiązek wydzielenia podatku naliczonego przy zastosowaniu ww. prewspółczynnika dotyczy (…) tylko wąskiej grupy podatników, którzy poza działalnością gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT wykonują również działalność nieobjętą systemem VAT (np. jako organ władzy publicznej), i nie jest możliwe bezpośrednie przyporządkowanie podatku naliczonego do każdego z tych typów działalności. Powyższe zapewni realizację zasady neutralności podatku VAT, która uniemożliwia odliczanie podatku w związku z działalnością nieobjętą systemem VAT.”

Zdaniem Spółki, udział w Usłudze w ujęciu ogólnym jest związany z działalnością Wnioskodawcy jako podatnika VAT, tj. działalnością gospodarczą podlegającą VAT. Spółka funkcjonuje w formie spółki akcyjnej, tj. podmiotu, który został powołany w celu prowadzenia działalności gospodarczej, a więc realizacji określonych celów gospodarczych na zasadach komercyjnych, tj. z nastawieniem na zysk. Spółka nie jest jednostką samorządu terytorialnego, organem władzy publicznej, zakładem budżetowym, jak również stowarzyszeniem lub fundacją, które to podmioty zasadniczo prowadzą działalność inną niż gospodarcza. Jak natomiast wynika z uzasadnienia, ratio legis wprowadzenia ust. 2a i nast. do art. 86 ustawy o VAT było, aby przepisy o Prewspółczynniku miały zastosowanie właśnie do podmiotów działających w części poza sferą gospodarczą/komercyjną, a więc innych niż Wnioskodawca.

Analogiczne do ww. stanowiska, zostało zaprezentowane przez DKIS w przywołanej już w niniejszym wniosku interpretacji indywidualnej z 28 czerwca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.116.2021.2.MR), gdzie DKIS stwierdził, że: „Wskazane okoliczności sprawy prowadzą do wniosku, że w opisanej sytuacji mamy do czynienia z czynnościami (cash poolingu), które towarzyszą działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu działalności podatnika. Zatem, płatności otrzymywane w ramach systemu cash poolingu mieszczą się w sferze działalności gospodarczej podatnika wskazanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym mieszczą się one w pojęciu „celów związanych z działalnością gospodarczą”, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy”.

Powyższe stanowisko znajduje również swoje potwierdzenie w przywołanych już w niniejszym wniosku interpretacjach indywidualnych z 28 marca 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.46.2022.1.DM), czy z 30 grudnia 2022 r. (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.638.2022.1.JJ).

Mając na względzie powyższe, w ocenie Wnioskodawcy w związku z uczestnictwem w Usłudze, Spółka nie będzie zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według Prewspółczynnika, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT.

Ad 3

Stosownie do art. 90 ust. 1 ustawy o VAT, w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Zgodnie z art. 90 ust. 2 ustawy o VAT, jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy o VAT proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Powyższe przepisy, dotyczące zasad odliczania częściowego, znajdują zastosowanie w odniesieniu do czynności podlegających opodatkowaniu VAT (opodatkowanych i zwolnionych). W ocenie Wnioskodawcy, czynności wykonywane przez Spółkę jako Uczestnika i Koordynującego w opisanej w niniejszym wniosku Usłudze nie będą stanowiły świadczenia usług podlegającego VAT, na co Spółka wskazuje szerzej w uzasadnieniu do pytania nr 1 niniejszego wniosku. Zatem, kwoty uzyskiwane w związku z uczestnictwem w Usłudze nie powinny być uwzględniane we Współczynniku, bowiem Wnioskodawca nie świadczy żadnych usług na podstawie Umowy, tj. jego udział w Usłudze nie dotyczy czynności podlegających opodatkowaniu VAT.

Zbieżne z powyższym stanowisko przyjął DKIS m.in. w interpretacji indywidualnej z 9 kwietnia 2020 r., (sygn. 0114-KDIP4-3.4012.109.2020.1.EK), czy z 28 czerwca 2021 r. (sygn. 0112-KDIL1-3.4012.116.2021.2.MR).

Biorąc pod uwagę powyższe, Wnioskodawca prosi o potwierdzenie poprawności swojego stanowiska.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą”,

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

Przy czym w myśl art. 2 pkt 6 ustawy,

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 ustawy,

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy:

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

-w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa – użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia – w całości lub w części – podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

-w przypadku świadczenia usług – świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Zgodnie z art. 15 ust. 2 ustawy:

Z opisu sprawy wynika, że są Państwo spółką akcyjną z siedzibą w Polsce. Są Państwo zarejestrowani jako podatnik VAT czynny.

Zamierzają Państwo zawrzeć z bankiem mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej Umowę świadczenia usług optymalizacji zarządzania płynnością opartą na systemie zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków bankowych na bazie dziennej. Stronami Umowy będą podmioty, które wraz z Państwem wchodzą w skład jednej grupy kapitałowej i są polskimi rezydentami podatkowymi. Usługa optymalizacji zarządzania płynnością w grupie rachunków bankowych jest usługą należącą do zakresu usług bankowych, polegającą na umożliwieniu przez bank grupie kapitałowej, do której Państwo należą, najbardziej efektywnego zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników w zakresie poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników. Oznacza to, iż na podstawie Umowy bank będzie świadczył na Państwa rzecz oraz pozostałych Uczestników tzw. usługę cash poolingu.

Przed zawarciem Umowy, Państwo oraz Uczestnicy zobowiązani są do zawarcia umowy rachunku bankowego, na podstawie której prowadzone zostaną rachunki bieżące (Rachunki Główne), funkcjonujące w ramach Grupy Rachunków, tj. zbioru wszystkich Rachunków Głównych w tej samej walucie, funkcjonujących w ramach systemu zarządzania środkami pieniężnymi w Grupie Rachunków. W okresie obowiązywania Umowy, bank udostępni w Rachunkach Głównych limit dzienny zadłużenia wymagalny na koniec dnia, w którym został udzielony. Wysokość Limitu Zadłużenia nie może przekroczyć maksymalnej wysokości Limitu Zadłużenia, a suma poszczególnych Limitów Zadłużenia – maksymalnej sumy Limitów Zadłużenia, określonych w załączniku do Umowy.

W ramach Umowy, Państwo – będąc jednym z Uczestników – będą pełnić dodatkowo funkcję tzw. Koordynującego. W związku z tym, będą Państwo posiadać w banku dwa rachunki rozliczeniowe. Jeden z rachunków – Rachunek Główny Koordynującego będzie prowadzony dla Państwa jako Koordynującego w ramach Grupy Rachunków. W Rachunku Głównym Koordynującego bank udostępni Koordynującemu Limit Zadłużenia. Drugi z rachunków – Rachunek Pomocniczy Koordynującego, na którym na koniec każdego dnia wykazywane będzie końcowe saldo wszystkich rachunków głównych Grupy.

Pełnienie funkcji Koordynującego przez Państwa będzie wiązało się z reprezentowaniem Uczestników wobec banku w zakresie kwestii związanych z Umową. Z tytułu pełnionej funkcji, nie będą Państwo uzyskiwali wynagrodzenia od Banku ani od pozostałych Uczestników (będą Państwo jedynie uprawnieni do odsetek na takich samych zasadach jak pozostali Uczestnicy).

W ramach umowy cash poolingu, jako Koordynujący będą Państwo wykonywali następujące czynności na rzecz wszystkich Uczestników:

1)podpiszą Państwo z bankiem - w imieniu Uczestników i z innymi podmiotami – wszelkie aneksy do Umowy, w tym także takie, na mocy których inne podmioty staną się Uczestnikami;

2)wyłączą Rachunek z systemu cash poolingu w imieniu Uczestnika poprzez złożenie zawiadomienia skierowanego do banku;

3)zmienią lub zastąpią treści zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej zgody banku;

4)będą negocjować z bankiem wysokość oprocentowania, które bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich Rachunkach Głównych;

5)podpiszą z bankiem zlecenia do Umowy w sprawie zmiany maksymalnych wysokości Limitów Zadłużenia Uczestników oraz maksymalnej sumy Limitów Zadłużenia bez ograniczeń kwotowych, zgodnie z trybem opisanym w Umowie;

6)będą podejmować czynności w celu zmiany wysokości Limitów Zadłużenia na rachunkach Uczestników;

7)będą negocjować z bankiem wysokość opłat i kosztów związanych z Umową;

8)będą reprezentować Uczestników we wszelkich sprawach dotyczących Umowy, oraz podpisywać stosowne aneksy w tym zakresie.

Zgodnie z Umową, rozliczenia dokonywane pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami (w tym z Państwem jako Koordynującym) w ramach Usługi będą oparte na tzw. subrogacji ustawowej wskutek konwersji długu. Usługa zakłada bilansowanie (tj. zerowanie) sald na prowadzonych przez bank Rachunkach Głównych (tj. Grupie Rachunków) z wykorzystaniem Rachunku Pomocniczego Koordynującego. Bilansowanie sald w Grupie Rachunków będzie dokonywane przez bank na koniec każdego dnia funkcjonowania Usługi.

Każdy Uczestnik, który wykorzystał Limit Zadłużenia w swoim Rachunku Głównym, na podstawie Umowy nieodwołalnie wyraża zgodę na to, aby na koniec każdego dnia roboczego, Koordynujący, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec banku z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia, a Koordynujący nieodwołalnie wyraża zgodę, aby na koniec każdego dnia roboczego, każdy inny Uczestnik, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przez Koordynującego.

Zgodnie z Umową, każdy Uczestnik nieodwołalnie upoważnia bank do obciążania jego Rachunku Głównego, a Koordynujący nieodwołalnie upoważnia bank do obciążania Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostały spłacone bankowi przez któregokolwiek z Uczestników, który wykorzystał Limit Zadłużenia w swoim Rachunku Głównym.

W ramach Usługi będzie dochodziło do bilansowania środków pieniężnych, tj. sumowania sald występujących na Rachunkach Głównych Uczestników. Na sumę sald składać się będą salda poszczególnych Rachunków Głównych Uczestników. Część Uczestników będzie potencjalnie mieć ujemne salda na Rachunku Głównym Uczestnika, a część będzie mieć dodatnie salda na Rachunku Głównym Uczestnika. Może również wystąpić taka sytuacja, w której salda Rachunków Głównych wszystkich Uczestników będą wyłącznie dodatnie.

W wyniku wskazanych czynności odpowiednio Państwo jako Koordynujący, jak i pozostali Uczestnicy będą nabywać wierzytelności subrogacyjne z tytułu dokonanych spłat, a w związku z tym przysługiwać im będzie roszczenie w stosunku do Uczestnika, który wykorzystał Limit Zadłużenia do spłaty świadczenia wynikającego z nabycia wierzytelności wraz z należnymi odsetkami z tego tytułu. Kwota Roszczenia będzie równa kwocie nabytej wierzytelności.

Każdy z Uczestników zleci bankowi działanie w jego imieniu, w celu obliczania oraz rozliczenia odsetek płatnych z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia oraz upoważni bank do uznawania lub obciążania, zależnie od okoliczności, jego Rachunku Głównego wszelkimi kwotami należnymi z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia. Od kwoty Roszczeń będą naliczane odsetki zgodnie z ustaloną stawką oprocentowania. Każdy Uczestnik zleci bankowi pośredniczenie w spłacie wzajemnych Roszczeń Uczestników. W związku z korzystaniem z Usługi Uczestnicy, w tym Państwo, będą ponosić na rzecz banku określone w Umowie opłaty.

Zgodnie z zapisami zawartymi w Umowie, Państwo jako Koordynujący będą upoważnieni przez każdego z Uczestników do wykonywania czynności w imieniu każdego z Uczestników, które to czynności mają charakter techniczny i które umożliwiają efektywne zarządzanie usługą cash poolingu. Rola Państwa jako Koordynującego będzie sprowadzała się przede wszystkim do udostępniania Bankowi Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego, prowadzonych przez Bank na podstawie umowy rachunku bankowego na potrzeby świadczenia usługi cash poolingu. Jako Koordynujący podejmują Państwo działania techniczne, które wykonywane są w celu umożliwienia Bankowi realizacji jego obowiązków na rzecz Uczestników i Koordynującego wynikających z Umowy. Z tytułu pełnionej funkcji, nie będą Państwo uzyskiwać wynagrodzenia od Banku, ani od pozostałych Uczestników systemu cash poolingu.

Na podstawie Umowy, Państwo jako Koordynujący i jako Uczestnik oraz pozostali Uczestnicy nie będą świadczyć usług na rzecz innych Uczestników systemu ani na rzecz Banku. Będą wykonywali jedynie standardowe czynności wynikające z umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków w oparciu o subrogację długu. Uczestnicy i Koordynujący nie będą otrzymywali wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w Umowie cash poolingu. Uczestnicy i Koordynujący będą uprawnieni do otrzymania odsetek od nadwyżek/niedoborów naliczanych w konsekwencji zarządzania za pośrednictwem Banku środkami na Rachunkach uczestniczących w systemie. Żaden z Uczestników (w tym również Państwo jako Koordynujący) nie będzie uprawniony do otrzymania odrębnego przysporzenia za wykonywanie czynności w ramach usługi cash poolingu.

Państwo, jako Uczestnik w ramach Umowy, nie będą zawierać odrębnych transakcji z innymi Uczestnikami, jak również nie będą świadczyć usług na rzecz pozostałych Uczestników. Państwa rola w tym zakresie, co do zasady, będzie miała charakter bierny i będzie sprowadzała się do udostępniania Bankowi Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego, prowadzonych przez Bank w celu umożliwienia Bankowi realizacji jego obowiązków wynikających z Umowy cash poolingu. Dodatkowo Państwo jako Koordynujący, co do zasady będą wykonywać niezbędne czynności techniczne oraz będą reprezentować przed Bankiem wszystkich Uczestników usługi cash poolingu.

Bank jest podmiotem, który świadczy Usługę na podstawie Umowy cash pooling. Wskazana Usługa Banku jest ściśle związana z działalnością gospodarczą prowadzoną przez wszystkich Uczestników oraz Koordynującego i ma służyć wspólnemu, możliwie najbardziej efektywnemu zarządzaniu posiadanymi środkami pieniężnymi, efektywnemu finansowaniu bieżących potrzeb Uczestników systemu cash pooling oraz poprawie płynności finansowej poszczególnych Uczestników.

Czynności realizowane w ramach Umowy dotyczące Państwa jako Uczestnika obejmują w szczególności:

-włączenie przez Bank do systemu cash pooling Rachunków Głównych Uczestników, a w przypadku Państwa jako Koordynującego również Państwa Rachunku Pomocniczego, prowadzonych na podstawie umowy rachunku bankowego, tworzących łącznie Grupę Rachunków,

-zdefiniowanie tzw. Limitów Zadłużenia, udzielonych przez Bank, które mogą być wykorzystywane do realizacji przez Bank zleceń płatniczych składanych przez Uczestników,

-spłacenie w całości przez Uczestnika systemu cash pooling wykorzystanej przez niego kwoty Limitu Zadłużenia, wobec Banku w terminie określonym w Umowie,

-spłacenie przez Uczestnika systemu cash pooling na rzecz Banku odsetek w wysokości określonej w Umowie, w przypadku gdy wykorzystane kwoty Limitu Zadłużenia nie zostaną spłacone w terminie określonym w Umowie,

-zastosowanie przepisu art. 518 § 1 pkt 3 Kodeksu Cywilnego, gdzie każdy Uczestnik Umowy wykorzystujący Limit Zadłużenia wyraża zgodę, aby Koordynujący, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystanego Limitu Zadłużenia i jednocześnie Koordynujący wyraża zgodę, aby każdy inny Uczestnik systemu cash pooling, w celu wstąpienia w prawa wierzyciela, spłacił jego zadłużenie wobec Banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przez Koordynującego,

-zlecenie Bankowi pośredniczenia w spłacie roszczeń Uczestników, w szczególności działanie w ich imieniu, w celu obliczania oraz rozliczenia odsetek płatnych z tytułu jakiegokolwiek roszczenia oraz upoważnienie Banku do uznawania lub obciążania, zależnie od okoliczności, Rachunku Głównego wszelkimi kwotami należnymi z tytułu jakiegokolwiek roszczenia,

-upoważnienie Banku przez każdego Uczestnika do obciążania jego Rachunku Głównego, a w przypadku Koordynującego Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników systemu cash pooling w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostały spłacone Bankowi przez któregokolwiek z Uczestników systemu cash pooling wykorzystujących Limit Zadłużenia. Zgodnie z Umową, Bank będzie drugą stroną czynności prawnej dokonanej na podstawie upoważnienia.

Bank będzie pobierał od Państwa jako Koordynującego, jak i od każdego Uczestnika, opłaty miesięczne za uczestnictwo w systemie cash pooling w ustalonej w Umowie wysokości.

Państwo, jako Uczestnik w ramach Umowy, nie będą świadczyć usług na rzecz innych Uczestników systemu, ani na rzecz Banku. W ramach struktury cash pooling nie dochodzi do wzajemnego świadczenia usług przez Uczestników i Koordynującego. Jedynym uprawnionym do otrzymania wynagrodzenia od Uczestników i Koordynującego za świadczoną na podstawie Umowy Usługę jest Bank.

Rola Państwa jako Koordynującego będzie sprowadzała się przede wszystkim do:

-udostępnienia Bankowi Rachunku Głównego prowadzonego dla Państwa jako Koordynującego w ramach Grupy Rachunków, na którym Bank udostępni Państwu Limit Zadłużenia, oraz

-udostępnienia Bankowi na potrzeby świadczenia Usługi Państwa Rachunku Pomocniczego, na którym na koniec każdego dnia wykazywane będzie skumulowane saldo wszystkich Rachunków Głównych Uczestników Grupy, oraz

-wsparcia polegającego na wykonaniu czynności technicznych wynikających z Umowy.

W ramach Umowy cash poolingu Państwo jako Koordynujący będzie upoważniony przez każdego z Uczestników do wykonywania czynności w imieniu każdego z Uczestników, na potrzeby realizacji Umowy. Czynności te mają charakter techniczny i będą polegały na:

1)podpisywaniu z Bankiem - w imieniu Uczestników i z innymi podmiotami – wszelkich aneksów do Umowy, w tym także takich, na mocy których inne podmioty staną się Uczestnikami;

2)wyłączaniu Rachunku z systemu cash poolingu w imieniu Uczestnika poprzez złożenie zawiadomienia skierowanego do Banku;

3)zmianie lub zastąpieniu treści zleceń lub załączników do Umowy pod warunkiem uzyskania uprzedniej zgody Banku;

4)negocjowaniu z Bankiem wysokości oprocentowania, które Bank będzie stosował odpowiednio w przypadku dodatnich i ujemnych sald na wszystkich Rachunkach Głównych;

5)podpisaniu z Bankiem zlecenia do Umowy w sprawie zmiany maksymalnych wysokości Limitów Zadłużenia Uczestników oraz maksymalnej sumy Limitów Zadłużenia bez ograniczeń kwotowych zgodnie z trybem opisanym w Umowie;

6)podejmowaniu czynności w celu zmiany wysokości Limitów Zadłużenia na rachunkach Uczestników;

7)negocjowaniu z Bankiem wysokości opłat i kosztów związanych z Umową;

8)reprezentowaniu Uczestników we wszelkich sprawach dotyczących Umowy, oraz podpisywaniu stosownych aneksów w tym zakresie.

Za wyżej wymienione czynności nie będzie Państwu przysługiwać wynagrodzenie.

W pierwszej kolejności Państwa wątpliwości dotyczą kwestii, czy w związku z przystąpieniem do Umowy i w konsekwencji uczestnictwem w Usłudze w charakterze Uczestnika oraz Koordynującego, będą Państwo wykonywać czynności stanowiące świadczenie usług w rozumieniu art. 8 ustawy, podlegające opodatkowaniu VAT.

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash Poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie obsługiwać umowę Cash Poolingu. Każdy Uczestnik nieodwołalnie upoważnia bank do obciążania jego Rachunku Głównego, a Koordynujący nieodwołalnie upoważnia bank do obciążania Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego Koordynującego kwotami wykorzystanymi przez Uczestników w ramach Limitu Zadłużenia, które nie zostały spłacone bankowi przez któregokolwiek z Uczestników, który wykorzystał Limit Zadłużenia w swoim Rachunku Głównym. Każdy z Uczestników zleci bankowi działanie w jego imieniu, w celu obliczania oraz rozliczenia odsetek płatnych z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia oraz upoważni bank do uznawania lub obciążania, zależnie od okoliczności, jego Rachunku Głównego wszelkimi kwotami należnymi z tytułu jakiegokolwiek Roszczenia. Od kwoty Roszczeń będą naliczane odsetki zgodnie z ustaloną stawką oprocentowania. Każdy Uczestnik zleci bankowi pośredniczenie w spłacie wzajemnych Roszczeń Uczestników. W związku z korzystaniem z Usługi Uczestnicy, w tym Państwo jako Uczestnik i Koordynujący, będą ponosić na rzecz banku określone w Umowie opłaty.

Państwo – jako Uczestnik oraz Koordynujący systemu cash pooling – nie będą świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. W przedmiotowej sprawie, wykonywanie czynności związanych z funkcjonowaniem Umowy cash poolingu będzie leżało w gestii Banku. W ramach Umowy nie będą Państwo zawierać odrębnych transakcji z innymi Uczestnikami, jak również nie będą świadczyć usług na rzecz pozostałych Uczestników. Państwa rola w tym zakresie, co do zasady, będzie miała charakter bierny i będzie sprowadzała się do udostępniania Bankowi Rachunku Głównego oraz Rachunku Pomocniczego, prowadzonych przez Bank w celu umożliwienia Bankowi realizacji jego obowiązków wynikających z Umowy cash poolingu. Dodatkowo Państwo jako Koordynujący, co do zasady będą wykonywać niezbędne czynności techniczne oraz będą reprezentować przed Bankiem wszystkich Uczestników usługi cash poolingu. Rola Państwa jako Koordynującego będzie sprowadzała się przede wszystkim do udostępnienia Bankowi Rachunku Głównego prowadzonego dla Państwa jako Koordynującego w ramach Grupy Rachunków, na którym Bank udostępni Państwu Limit Zadłużenia, udostępnienia Bankowi na potrzeby świadczenia Usługi Państwa Rachunku Pomocniczego, na którym na koniec każdego dnia wykazywane będzie skumulowane saldo wszystkich Rachunków Głównych Uczestników Grupy, oraz wsparcia polegającego na wykonaniu czynności technicznych wynikających z Umowy. W ramach Umowy cash poolingu będą Państwo, jako Koordynujący, upoważnieni przez każdego z Uczestników do wykonywania czynności w imieniu każdego z Uczestników, na potrzeby realizacji Umowy. Będą Państwo wykonywali jedynie standardowe czynności wynikające z umowy zarządzania środkami pieniężnymi w grupie rachunków w oparciu o subrogację długu. Państwo jako Uczestnik i Koordynujący nie będą otrzymywali wynagrodzenia z tytułu uczestnictwa w Umowie cash poolingu. Jedynym uprawnionym do otrzymania wynagrodzenia od Uczestników i Państwa jako Koordynującego za świadczoną na podstawie Umowy usługę jest Bank.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z Państwa perspektywy jako Uczestnika i Koordynującego umowy zarządzania płynnością finansową, czynności wykonywane przez Państwa w ramach tej umowy, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym, otrzymane przez Państwa odsetki nie będą stanowiły wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT.

Podejmowane przez Państwa czynności w ramach opisanej umowy nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza.

W związku z powyższym, Państwa działalność jako Uczestnika oraz Koordynującego w ramach opisanej Usługi, w związku z przystąpieniem i korzystaniem z cash poolingu nie będzie stanowiła świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy, zatem nie będą Państwo podatnikiem VAT z tego tytułu. W związku z przystąpieniem do Umowy cash poolingu i upoważnieniem przez Państwa Banku do wykonywania czynności związanych z obsługą Umowy, nie będą Państwo wykonywać czynności opodatkowanych podatkiem VAT.

Zatem, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 1 jest prawidłowe.

W dalszej części, Państwa wątpliwości dotyczą kwestii:

-czy w związku z uczestnictwem w Usłudze będą Państwo zobowiązani do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT [Prewspółczynnik] oraz

-czy będą Państwo zobowiązani do uwzględnienia kwot uzyskanych w związku z uczestnictwem w Usłudze w tzw. Proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i ust. 3 ustawy VAT [Współczynnik].

Zgodnie art. 86 ust. 1 ustawy:

Zgodnie natomiast z treścią art. 90 ust. 1 ustawy:

Na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy:

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy:

Należy również zauważyć, że w świetle art. 90 ust. 6 ustawy:

Jak wskazano powyżej, działania podejmowane przez Państwa jako Uczestnika i Koordynatora w związku z uczestnictwem w systemie cash pooling nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy. Odsetki uzyskane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Usłudze nie stanowią wynagrodzenia z tytułu ich świadczenia. Państwo jako Uczestnik i Koordynator nie będą działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy:

Zgodnie z art. 86 ust. 2b ustawy:

Wspominane wyżej cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. Przez cele inne niż działalność gospodarcza rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. Takimi sferami będą przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatna działalność statutowa.

Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że obowiązek ustalania zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a uzależniony został od łącznego spełnienia następujących warunków:

-podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

-podatnik nabywa towary/usługi zarówno dla celów czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

-podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług wyłącznie do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z czynnościami (cash poolingu), które towarzyszą działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu Państwa działalności. Uczestnictwo w systemie cash poolingu ma na celu zapewnienie najbardziej efektywnego zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi, efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników w zakresie poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników.

Zatem, płatności otrzymywane w ramach systemu cash poolingu mieszczą się w sferze działalności gospodarczej podatnika wskazanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym mieszczą się one w pojęciu „celów związanych z działalnością gospodarczą”, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy. Wobec powyższego, w związku z uczestnictwem w Usłudze, nie będą Państwo zobowiązani do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT.

Nie będą też Państwo zobowiązani do uwzględnienia kwot uzyskanych w związku z uczestnictwem w Usłudze w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy VAT. Kalkulacja tego współczynnika nie obejmuje bowiem kwot, które związane są z czynnościami wyłączonymi z zakresu opodatkowania VAT.

W związku z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytań nr 2 i 3 jest prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Ponadto należy wskazać, że stosownie do art. 14b § 1 Ordynacji podatkowej,

Zatem, niniejsza interpretacja nie wywiera skutków prawnych dla Banku – jako świadczącego usługę zarządzania płynnością finansową, a także innych Uczestników.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

-Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

-Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

-w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

-w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).