Interpretacja indywidualna z dnia 12 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB2-3.4014.457.2022.3.AD

Umowa zawarta jako cash pooling, jest jednak umową mieszaną i zawiera w sobie zarówno umowę pożyczki jaki i depozytu nieprawidłowego.

Interpretacja indywidualna

– stanowisko nieprawidłowe

Szanowny Panie,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od czynności cywilnoprawnych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku wspólnego o wydanie interpretacji indywidualnej

17 października 2022 r. wpłynął Państwa wniosek wspólny z 13 października 2022 r. o wydanie interpretacji indywidualnej. Wniosek dotyczy podatku od czynności cywilnoprawnych w zakresie opodatkowanie umowy cash poolingu. W odpowiedzi na wezwanie – uzupełnili go Państwo 8 grudnia 2022 r. (wpływ dodatkowej opłaty) oraz w pismach z 17 stycznia i 9 lutego 2023 r. (wpływ 17 stycznia i 9 lutego 2023 r.). Treść wniosku wspólnego jest następująca:

Zainteresowani, którzy wystąpili z wnioskiem

1)Zainteresowany będący stroną postępowania (dalej: Zainteresowany 1):

Pan (...)

2)Zainteresowany niebędący stroną postępowania (dalej: Zainteresowany 2):

Pan (...)

3)Zainteresowany niebędący stroną postępowania (dalej: Zainteresowany 3):

(...) Sp. z o.o.

Opis stanu faktycznego

Zainteresowany 1, Zainteresowany 2 oraz Zainteresowany 3 (dalej: Zainteresowani) w celu skoncentrowania środków podmiotów powiązanych i wykorzystaniu efektu skali, dzięki czemu zwiększa się efektywność zarządzania ich środkami pieniężnymi oraz wspólnym zarządzaniu płynnością finansową, przystąpili do umowy o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową (dalej: Umowa Cash Pooling). Między stronami umowy występują różnice pod względem zapotrzebowania na środki finansowe.

Na potrzeby realizacji zarządzania środkami umową zostały objęte trzy rachunki bankowe:

1.Posiadacza środków (rachunek należący do jednego z Zainteresowanych),

2.Posiadacza głównego (rachunek należący do jednego z Zainteresowanych),

3.Posiadacza środków (rachunek należący do Zainteresowanego 1).

Umowa Cash Poolingu, do której przystąpili Zainteresowani, jest umową cash poolingu typu rzeczywistego. Z perspektywy stron umowy, zasadniczym jej elementem jest wdrożenie procesu zarządzania posiadanymi na rachunkach bankowych środkami pieniężnymi oraz poprawa bieżących przepływów pieniężnych. W tym celu następuje koncentracja środków pieniężnych posiadaczy środków na jednym rachunku rozliczeniowym tj. rachunku posiadacza głównego, który następnie rozdysponowuje środkami pieniężnymi na potrzeby związane z prowadzeniem działalności gospodarczej przez poszczególne strony umowy. W Umowie określono, że środki zgromadzone na rachunku posiadacza głównego mogą zostać wykorzystane w celu finansowania potrzeb m.in.: finansowania nowych produktów, realizacji inwestycji, zakupów środków trwałych, opłacenia prac projektowych i wykonania prototypów, sfinansowania badań w laboratoriach, opłacenia kampanii reklamowych. Wzajemne wykorzystywanie nadwyżek środków pieniężnych prowadzi do rozwoju przedsiębiorstw posiadaczy środków, a w konsekwencji do maksymalizacji zysków z prowadzonych działalności.

Wpłaty dokonywane na własne rachunki posiadaczy środków przez strony umowy zwiększają saldo środków pieniężnych na rachunku posiadacza głównego. Między rachunkami dochodzi do przenoszenia nadwyżki środków z rachunków posiadaczy środków na rachunek posiadacza głównego. Jednocześnie każdorazowe wypłaty z rachunków posiadaczy środków zmniejszą saldo środków pieniężnych na rachunku posiadacza głównego. Jednym z celów Umowy jest efektywna polityka zarządzania płynnością powiązanych podmiotów, zmniejszając w ten sposób koszty bieżącej działalności.

Pula środków do dyspozycji w jednym czasie wynosi do kwoty (...) zł. Po uzupełnieniu środków kolejnymi wpływami na rachunek posiadacza głównego limit zostaje odnowiony. W ramach umowy posiadacz główny pełni rolę podmiotu zarządzającego saldem na rachunku głównym. Posiadacz główny wykonuje swoje zadania nieodpłatnie, pozostałe strony Umowy dokonują rozliczeń z posiadaczem głównym z prowizji oraz opłat, które posiadacz główny ponosi z tytułu rachunku głównego, środkami. Umowa została zawarta na czas nieokreślony.

W uzupełnieniu wniosku wskazali Państwo, że:

Umowa cash polingu pomimo występowania w polskim systemie prawnym, nie została uregulowana żadnymi przepisami jest to tzw. umowa nienazwana, do której stosuje się ogólne przepisy Kodeksu cywilnego.

Brak uregulowania cash poolingu w prawie polskim powoduje konieczność jego kształtowania w oparciu o art. 353 § 1 Kodeksu cywilnego, który statuuje zasadę swobody umów. Zgodnie z nią strony, mogą ukształtować treść umowy, a także wybrać kontrahenta według swego uznania, byleby treść stosunku prawnego lub jego cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, zakazom zawartym w ustawie ani zasadom współżycia społecznego.

Konstruując struktury cash poolingowe, w praktyce wykorzystuje się możliwości wynikające z przepisów o wstąpieniu w prawa wierzyciela zawarte w Kodeksie cywilnym (tzw. subrogacja z art. 518 Kodeksu cywilnego). Regulacje te pozwalają przyjąć, że rozliczenia pomiędzy poszczególnymi podmiotami są dokonywane poprzez wstąpienie jednego z podmiotów, zamiast banku, w prawa wierzyciela względem innego podmiotu.

Umowa cash poolingu nie może być traktowana również jako forma pożyczki, gdyż w świetle przepisów w prawie polskim na podstawie umowy pożyczki jedna ze stron zobowiązuje się do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na wskazany w umowie podmiot, a umowa cash poolingu nie zawiera takiego zobowiązania.

Zgodnie z umową cash poolingu:

-Posiadacz środków – Zainteresowany 3 - prowadzi rachunki objęte usługą cash poolingu w (...),

-Posiadacz główny – Zainteresowany 2 – prowadzi rachunek objęty usługą cash poolingu w (...) oraz

-Posiadacz środków – Zainteresowany 1 – prowadzi rachunek objęty usługą cash poolingu w (...).

Zgodnie ustaleniami w umowie cash poolingu środkami pieniężnymi zarządza Zainteresowany 2 poprzez rachunek prywatny dla przejrzystości rozliczeń, który jest udziałowcem i Prezesem Zainteresowanego 3. Pozostałe rachunki objęte umową służą do rozliczania prowadzonych działalności gospodarczych.

Wskazali Państwo również, że usługi cash poolingu zwolnione są z podatku od towarów i usług, a ponadto:

1) Zainteresowany 3 – jest podatnikiem podatku od towarów i usług,

2) Zainteresowany 2 – nie jest podatnikiem podatku od towarów i usług,

3) Zainteresowany 1 – jest podatnikiem podatku od towarów i usług.

Zarzadzanie środkami finansowymi jest realizowane w ramach działań nieprofesjonalnych stron umowy, tj. żadna ze stron umowy w swojej działalności nie specjalizuje się w zarządzaniu środkami finansowymi, bankowością itp.

W stosunku umownym stron nie bierze udziału bank ani inna instytucja finansowa. Natomiast zarządzanie płynnością odbywa się poprzez rachunki prowadzone przez bank.

Bank w żadnym momencie realizacji zapisów umowy nie jest wierzycielem wobec żadnej ze stron umowy.

Właścicielem rachunku głównego, posiadaczem głównym jest Zainteresowany 2. Operacji na rachunku posiadacza głównego – dokonuje Zainteresowany 2. Jeśli chodzi o dyspozycje/ polecenia przelewów z rachunku posiadacza głównego na rachunki posiadaczy środków, w imieniu Zainteresowanego 3 dokonuje Zainteresowany 2 – jako organ reprezentacji spółki, natomiast w przypadku rachunku drugiego posiadacza środków jest to Zainteresowany 1. Jednocześnie, zgodnie z par. 4 umowy – strony udzieliły sobie nieodwołalnego pełnomocnictwa do dysponowania środkami pieniężnymi w granicach ustalonego limitu.

Do rozliczeń między stronami wykorzystywane są wyłącznie rachunki określone w umowie cash poolingu z (...) 2018 r.

Zwrot „wpłaty dokonywane na własne rachunki posiadaczy środków przez strony umowy zwiększają saldo środków pieniężnych na rachunku posiadacza głównego” oznacza, iż z jednostkowych rachunków poszczególnych rachunków objętych umową na jednym wyznaczonym rachunku posiadacza głównego dochodzi do czasowego skoncentrowania nadwyżek środków pieniężnych posiadanych w danym momencie przez posiadaczy środków.

Zwrot „rozdysponuje środkami” oznacza rozdysponowywanie przez posiadacza głównego skoncentrowanymi nadwyżkami środków na rachunki posiadaczy środków, którzy wykazują na nie zapotrzebowanie (mają niedobór środków na rachunku).

„Koncentracja środków” – oznacza, iż w momencie zapotrzebowania na środki zgłaszanego przez posiadacza/y środków, następuje koncentracja nadwyżek finansowych na rachunku należącym do posiadacza głównego.

W ramach „dysponowania środków” oraz „koncentracji środków” dochodzi do fizycznego przelewania środków między rachunkami posiadaczy środków (w obu kierunkach) z wykorzystaniem rachunku posiadacza głównego, który dokonuje przelewów.

Zwrot: „między rachunkami dochodzi do przenoszenia nadwyżki środków z rachunków Posiadaczy środków na rachunek posiadacza głównego” – oznacza, że występujące w danym momencie nadwyżki środków na rachunkach posiadaczy środków są przelewane na rachunek posiadacza głównego. Przelewu dokonują posiadacze środków. O wysokości przelewu z nadwyżek dokonywanego na rachunek posiadacza głównego decydują posiadacze środków dokonując przelewu, a saldo ich rachunku po takim przelewie pozostaje nadal dodatnie.

Zgodnie z zasadami cash poolingu nadwyżki występujące na rachunkach posiadaczy środków, są, zgodnie z zapotrzebowaniem, fizycznie przelewane na rachunek posiadacza głównego.

Zgodnie z zasadami cash poolingu każda wpłata albo wypłata na, albo z rachunku/ów Posiadaczy środków jest obciążeniem albo uznaniem na rachunku posiadacza głównego i obniża lub podwyższa dostępną pulę środków.

Dla stron umowy „pula środków do dyspozycji” oznacza dostępny limit środków. W żadnym momencie saldo należności wobec posiadaczy środków nie może przekroczyć ustalonego limitu (...) zł.

Zarzadzanie saldem na rachunku głównym polega na dokonywaniu przez posiadacza głównego fizycznych przelewów z rachunku głównego na rachunki posiadaczy środków, na podstawie ich dyspozycji. W momencie dokonania przelewu, wysokość dostępnego limitu ulega zwiększeniu lub obniżeniu do wysokości ustalonej kwoty.

Zgodnie z zasadami cash poolingu możliwe jest ustalenie w każdej chwili ile środków znajdujących się na rachunku głównym pochodzi od każdego z posiadaczy środków.

Zgodnie z zasadami cash poolingu możliwe jest, w każdym momencie, określenie ile z pobranych (wykorzystywanych) w danym momencie środków pochodzi od każdego z posiadaczy środków.

Określenie, „w jednym czasie” oznacza stan środków na rachunku posiadacza głównego. Zgodnie z zasadą cash poolingu nie można określić zarówno częstotliwości, jak i kwot przelewów na rachunek posiadacza głównego. Przelewane są nadwyżki środków pieniężnych wygenerowane z prowadzonej działalności gospodarczej i uzupełniane są występujące niedobory potrzebne na realizację prowadzonej działalności gospodarczej.

Transfery pieniężne mają na celu zbilansowanie sald występujących na rachunkach bankowych poszczególnych uczestników usługi cash poolingu na koniec określonego okresu rozliczeniowego.

Zgodnie z postanowieniami umowy nie mogą być realizowane transfery środków powodujące przekroczenie ustalonego limitu.

W przypadku gdy:

- suma sald dodatnich i ujemnych posiadaczy środków jest ujemna nie może dojść do transferu z uwagi na brak nadwyżek środków finansowych,

- suma sald dodatnich i ujemnych rachunków posiadaczy środków jest dodatnia wówczas nadwyżka środków finansowych widniejąca na rachunku wykazującym saldo dodatnie posiadacza środków jest przekazywana na rachunek posiadacza głównego,

- saldo na rachunku posiadacza głównego jest ujemne – taka sytuacja nie występuje.

Posiadacz rachunku głównego posiada na rachunku, oprócz środków posiadaczy środków, również środki własne, które nie podlegają przedmiotowi umowy. Posiadacz rachunku głównego może dysponować na własne potrzeby wyłącznie własnymi środkami zgromadzonymi na rachunku posiadacza rachunku głównego. posiadacz rachunku Głównego, obowiązany jest do zwrotu środków na żądanie posiadacza środków.

Pytanie

Czy w świetle art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych zawarcie przez Zainteresowanych umowy o usługi zarządzania płynnością finansową poprzez metodę cash poolingu nie będzie podlegać podatkowi od czynności cywilnoprawnych?

Państwa stanowisko w sprawie

Państwa zdaniem, zawarcie przez Zainteresowanych umowy cash poolingu oraz czynności realizowane w ramach ww. umowy nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zarządzanie płynnością w formie metody cash poolingu, nie będzie podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi podlegają następujące czynności:

a)umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,

b)umowy pożyczki pieniędzy lub rzeczy oznaczonych tylko co do gatunku,

c)(uchylona),

d)umowy darowizny – w części dotyczącej przejęcia przez obdarowanego długów i ciężarów albo zobowiązań darczyńcy,

e)umowy dożywocia,

f)umowy o dział spadku oraz umowy o zniesienie współwłasności – w części dotyczącej spłat lub dopłat,

g)(uchylona),

h)ustanowienie hipoteki,

i)ustanowienie odpłatnego użytkowania, w tym nieprawidłowego, oraz odpłatnej służebności,

j)umowy depozytu nieprawidłowego,

k)umowy spółki.

Wskazany artykuł zawiera zamknięty katalog umów, których zawarcie prowadzi do powstania obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – a contrario, w przypadku gdy dana umowa nie jest jedną ze skatalogowanych umów przyjąć należy, że nie podlega ona podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Umowa cash poolingu jest umową nienazwaną, która nie została uregulowana w Kodeksie cywilnym, a ponadto, nie została również wymieniona w zamkniętym katalogu czynności cywilnoprawnych objętych podatkiem od czynności cywilnoprawnych, o których mowa  w art. 1 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Państwa zdaniem, zawarta przez strony umowa cash poolingu, chociaż najbardziej zbliżona do umowy pożyczki, nie wypełnia wszystkich znamion umowy pożyczki, uregulowanej  w art. 720 Kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 720 ww. ustawy, dający pożyczkę zobowiązuje się przenieść na własność biorącego pożyczkę określoną ilość pieniędzy albo rzeczy oznaczonych, co do gatunku, a biorący zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy albo tę samą ilość rzeczy tego samego gatunku i tej samej jakości.

Umowa cash poolingu jest natomiast umową o świadczenie usług finansowych, w celu efektywnego zarządzania środkami finansowymi podmiotów gospodarczych. Głównym celem umowy o zarządzanie płynnością finansową jest optymalizacja zarządzania stanem środków pieniężnych na wielu rachunkach bankowych należących do stron umowy. Ogólnie zarządzanie to polega na koncentrowaniu środków z rachunków posiadaczy środków na rachunku posiadacza głównego (zarządzającego środkami) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, a także kompensatę przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne podmioty z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów – stron umowy.

Konstrukcja umowy cash poolingu, jako sposobu gospodarowania wolnymi środkami finansowymi stron umowy, nie wyczerpuje zatem istotnych znamion pożyczki. W przedmiotowym systemie zarządzania płynnością niektóre podmioty mogą posiadać chwilowo wolne środki finansowe, podczas gdy inne mogą posiadać niedobór tych środków. Strony posiadające wolne środki nie wiedzą jednak, czy środki te zostaną wykorzystane, w jakiej wysokości i przez który z podmiotów. Tak samo strona, która posiada niedobory nie wie, środkami którego podmiotu zostaną one zniwelowane. Tym samym nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, jak też jej przedmiot, ponieważ źródłem, z którego zostanie zasilony rachunek o saldzie ujemnym, jest – co do zasady – rachunek zbiorczy, na którym gromadzone są wolne środki wszystkich posiadających je stron umów.

W Państwa opinii, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych. Zatem kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową (umowa cash poolingu), do której przystąpili Zainteresowani oraz świadczone w jej ramach czynności nie podlegają i nie będą podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Na potwierdzenie swojego stanowiska powołali się Państwo na interpretację indywidualną.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t. j. Dz.U. z 2023 r. poz. 170 ze zm.):

W myśl art. 1 ust. 1 pkt 2 i 3 ww. ustawy:

 Ustawodawca wprowadził zasadę enumeratywnego określenia czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Jak Państwo słusznie stwierdzili, umowa cash poolingu pozostaje umową nienazwaną. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (t. j. Dz.U. z 2022 r. poz. 1360 ze zm.)  – w księdze trzeciej zobowiązania – nie zawiera przepisów odnoszących się do tego typu umowy.

Umowa cash poolingu jest najbardziej zbliżona swą konstrukcją do umowy pożyczki do oraz umowy depozytu nieprawidłowego wymienionych w katalogu określonym w art. 1 ust. 1  pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Nie stanowi jednakże ani umowy pożyczki, ani umowy depozytu nieprawidłowego, gdyż nie spełnia warunków żadnej z tych umów.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że skoro zawarcie umowy cash poolingu nie zostało wymienione w ustawowym katalogu czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych a czynności tego typu nie można zakwalifikować, jako umowy pożyczki czy też innej czynności tym katalogiem objętej, to tym samym – z powyższych przyczyn – czynności dokonywane w ramach umowy cash poolingu dotyczące zarządzania wspólną płynnością finansową nie podlegają opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych; nie mieszczą się bowiem w katalogu czynności ściśle wymienionych jako podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Stosownie do treści art. 353¹ Kodeksu cywilnego:

W myśl art. 65 § 2 ustawy Kodeks cywilny

Ustawodawca pozostawia dużą swobodę w kształtowaniu takich czynności prawnych − zgodnie z zasadą swobody umów. Strony mają prawnie zagwarantowaną swobodę:

1)w wyborze kontrahenta;

2)ukształtowania treści konkretnego stosunku zobowiązaniowego (w granicach wyznaczonych przez właściwość, naturę tego stosunku, przepisy bezwzględnie obowiązujące oraz zasady współżycia społecznego);

3)w nadaniu określonej formy oświadczeń woli stron.

Uczestnicy obrotu, zawierający umowę, mają dodatkowo wybór pomiędzy ustawowo określonymi wzorcami umów (tzw. „umowami nazwanymi”, tj. „zaproponowanymi przez ustawodawcę” poprzez uregulowanie ich postanowień w przepisach prawa cywilnego) oraz stosunkami, których postanowienia nie mieszczą się w takich wzorcach (tzw. umowy nienazwane).

Przechodząc na grunt ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych trzeba wskazać, że o opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych lub jego braku nie przesądza nazwa nadana umowie, ale występowania elementów przedmiotowo istotnych umów nazwanych, charakterystycznych dla danej czynności prawnej

Przy czym, samo nadanie danej umowie konkretnej nazwy nie przesądza, że jest to właśnie taka umowa. Nadanie więc umowie nazwy cash pooling, o której mowa we wniosku, nie przesądza, że jest to właśnie umowa tego typu.

Oceniając Państwa stanowisko, należy dokonać zatem analizy przepisów odnoszących się zarówno do depozytu nieprawidłowego oraz przepisów regulujących umowę pożyczki, aby stwierdzić, czy zawarta przez Państwo Umowa wypełnia znamiona, którejś z czynności wymienionych w zamkniętym katalogu czynności przedstawionym w art. 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Wskazana przez Państwa umowa jest bowiem umową mieszaną.

Umowa depozytu nieprawidłowego została uregulowana w ustawie Kodeks cywilny. Stosownie do art. 845 Kodeksu cywilnego:

Z powyższego wynika, że w sytuacji, gdy przechowanie pieniędzy lub rzeczy oznaczonych co do gatunku nastąpi na podstawie umowy depozytu nieprawidłowego, tj. z upoważnieniem przechowawcy do rozporządzania nimi – wówczas taka umowa stanowi umowę depozytu nieprawidłowego i podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Z przedstawionego we wniosku opisu stanu faktycznego oraz jego uzupełnienia wynika, że jedną z czynności wynikającej z zawartej umowy jest gromadzenie nadwyżek środków finansowych występujących u Zainteresowanych 1 i 3 (Posiadaczy środków) na rachunku bankowym należącym do podmiotu trzeciego (Posiadacz główny – Zainteresowany 2). Gromadzenie tych środków odbywa się poprzez fizyczne przelewy tych środków na rachunek Zainteresowanego 2. Dokonujący przelewów środków decydują o ich wielkości i częstotliwości. Środki gromadzone są do ustalonego limitu (...) zł. W każdym momencie jest możliwość ustalenia ile środków zgromadzonych na rachunku posiadacza głównego pochodzi od poszczególnych posiadaczy środków. Posiadacz główny ma obowiązek zwrotu tych środków na żądanie pozostałych Zainteresowanych. Posiadacz główny ma prawo dysponowania tymi środkami. Zarządza on saldem na rachunku głównym tj. dokonuje on przelewu środków na konto określonego posiadacza środków, kiedy ten zgłosi takie zapotrzebowanie.

Kluczowym – zgodnie z art.  art. 845 Kodeksu cywilnego – dla uznania czynności za depozyt nieprawidłowy jest upoważnienie przechowawcy pieniędzy do rozporządzania nimi.

Jak Państwo wskazali – operacji na rachunku Posiadacza głównego – dokonuje Tomasz Kraszewski. Jeśli chodzi o dyspozycje/polecenia przelewów z rachunku posiadacza głównego na rachunki Posiadaczy środków, w imieniu Kooperacja.pl Sp. z o.o. dokonuje Tomasz Kraszewski – jako organ reprezentacji spółki, natomiast w przypadku rachunku drugiego Posiadacza środków jest to Andrzej Kraszewski. Jednocześnie, zgodnie z § 4 umowy – strony udzieliły sobie nieodwołalnego pełnomocnictwa do dysponowania środkami pieniężnymi  w granicach ustalonego limitu.

W istocie, zatem Posiadacz główny – na podstawie zawartej umowy – ma upoważnienie do rozporządzania zgromadzonymi środkami, więc przelanie środków z rachunków Posiadaczy środków na rachunek Posiadacza głównego można zakwalifikować jako depozyt nieprawidłowy w rozumieniu art. 845 Kodeksu cywilnego i tym samym będzie on podlegał opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Ponadto jak wskazali Państwo także, że w przypadku każdego przelewu nadwyżki dokonanego przez określonego posiadacza środków na konto posiadacza głównego możliwe jest określenie stron tej czynności, co również przemawia za możliwością traktowania każdego takiego przelewu jako depozyt nieprawidłowy.

Zatem zawartą przez Państwo Umowę w tej części (dotyczącą ww. czynności) należy uznać jako umowę depozytu nieprawidłowego zawartego pomiędzy poszczególnymi Zainteresowanymi a Posiadaczem głównym (Zainteresowany 2).

Drugą umową wymagającą analizy, a wymienioną jako podlegającą opodatkowaniu zgodnie z ww. art. 1 ust. 1 pkt 1 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych – do której również Państwo się odnoszą – jest umowa pożyczki.

Umowa pożyczki została uregulowana w art. 720 Kodeksu cywilnego:

Jak wynika z poglądów doktryny oraz orzecznictwa dla stwierdzenia, że dane zobowiązanie stanowi stosunek pożyczki niezbędne jest ustalenie dwóch okoliczności – przeniesienie własności pieniędzy na pożyczkobiorcę oraz skorelowany z tym obowiązek zwrotu tej samej ilości pieniędzy na rzecz pożyczkodawcy. Łączne spełnienie tych przesłanek pozwala na zakwalifikowanie określonej części przedmiotowej umowy jako umowy pożyczki i objęcie jej tym samym zakresem przedmiotowym podatku od czynności cywilnoprawnych. Przy czym nie jest niezbędne jednoznaczne i dokładne posłużenie się w każdej umowie pożyczki sformułowaniami użytymi w art. 720 Kodeksu cywilnego, ponieważ na podstawie art. 65 § 2 ww. ustawy, możliwe jest ustalenie rzeczywistego znaczenia i woli stron takiej umowy.

Stoją Państwo również na stanowisku, że zawarta przez Państwo Umowa, chociaż najbardziej zbliżona do umowy pożyczki, nie wypełnia wszystkich znamion takiej umowy.

Z przedstawionym stanowiskiem nie można się zgodzić.

Z opisanego przez Państwo zdarzenia wynika, że zgromadzone środki na rachunku Zainteresowanego 2, tj. (...) zł są przez niego rozdysponowywane w zależności od potrzeb pozostałych Zainteresowanych. W przedstawionej umowie określono, że środki zgromadzone na rachunku posiadacza głównego mogą zostać wykorzystane w celu finansowania potrzeb m.in.: finansowania nowych produktów, realizacji inwestycji, zakupów środków trwałych, opłacenia prac projektowych i wykonania prototypów, sfinansowania badań w laboratoriach, opłacenia kampanii reklamowych. W każdym momencie możliwe jest określenie ile z pobranych (wykorzystanych) w danym momencie środków pochodzi od każdego z posiadaczy środków. Rozliczenie, w tym zwrot pobranych środków, dokonywane jest w ramach ustalonego limitu. Po uzupełnieniu środków kolejnymi wpływami na rachunek posiadacza głównego limit zostaje odnowiony.

Zatem z Państwa Umowy wynika, że będące w dyspozycji przez Posiadacza głównego środki mogą być wykorzystane nie na bieżące finansowanie działalności stron umowy, pokrywanie ich debetów, ale na konkretne cele rozwojowe i inwestycyjne. W przypadku wystąpienia takiego zapotrzebowania Zainteresowani 1 i 3 zwracają się do Posiadacza głównego z dyspozycją przelewu na ich rzecz określonej kwoty środków zgodnie z zapotrzebowaniem.

W świetle powyższego, dochodzi więc do przeniesienia własności środków pieniężnych pomiędzy Zainteresowanym 2 (będących w jego dyspozycji), a poszczególnymi pozostałymi Zainteresowanymi na podstawie zgłoszonego przez nich zapotrzebowania. Tym samym, zostaje spełniona jedna z dwóch przesłanek do uznania tej części zawartej umowy jako umowy pożyczki.

Drugą przesłanką jest skorelowany z przeniesieniem własności pieniędzy obowiązek zwrotu tej samej ilości na rzecz pożyczkodawcy.

Z przedstawionego opisu wynika, że Umowa zobowiązuje strony do przelewania nadwyżek ze swoich kont bankowych na rachunek Posiadacza Głównego.

To oznacza, że strony umowy nie tylko mają możliwość korzystania ze zgromadzonych środków, ale również mają zasilać konto posiadacza głównego do określonej wielkości puli środków ze swoich nadwyżek finansowych. Tym samym należy uznać, że przystępując do opisanej Umowy zobowiązują się do zwrotu środków jakie pobrali.

Zatem, w przypadku przelewu środków na konto jednego z posiadaczy środków powyżej kwoty stanowiącej jego depozyt, należałoby uznać, że jest to pożyczka w rozumieniu  art. 720 Kodeksu cywilnego.

Reasumując, należy wskazać, że umowa cash poolingu to w swojej istocie forma zarządzania finansami, stosowana przez podmioty należące do grup kapitałowych lub posiadające wielodziałową strukturę organizacyjną. Głównym celem tej umowy jest zapewnienie bieżącej płynności finansowej podmiotom, które do niej przystąpiły.

Charakterystycznym dla umowy cash pooling typu rzeczywistego jest to, że nadwyżki (salda dodatnie) są przekazywane z rachunków uczestników na rachunek główny, a deficyty (salda ujemne) na rachunkach stron są pokrywane z rachunku głównego. Standardowo na koniec każdego dnia obrachunkowego dokonywany jest transfer środków, a na początku następnego dnia – środki są zwracane na rachunki stron. Zazwyczaj od salda zgromadzonego na głównym rachunku naliczane są odsetki i przelewane na ten rachunek. W umowach tego typu często stroną jest również bank, który świadczy usługi zarządzania środkami w ramach umowy cash pooling.

Natomiast w opisanej przez Państwo Umowie, sposób w jaki dokonywane są przelewy środków nie świadczy o działaniach mających na celu zapewnienie utrzymania płynności finansowej na bieżąco, ponieważ nie ma jasno wskazanych okresów rozliczeniowych (dziennych) ani innych charakteryzujących się regularnością, lecz przelewy nadwyżek dokonywane są w dowolnych momentach. Cel na jaki mogą być wykorzystywane zgromadzone na rachunku Posiadacza głównego nadwyżki jest odmienny. Środki te nie mają służyć na pokrywanie bieżących debetów poszczególnych stron umowy, lecz środki gromadzone są celem wykorzystania na inwestycje.

Z uwagi na powyższe, należy stwierdzić, że przedmiotowa Umowa określa czynności dokonywane pomiędzy jej stronami, które można zakwalifikować jako czynności cywilnoprawne podlegające opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych, tj. umowa depozytu nieprawidłowego oraz umowa pożyczki. Samą natomiast umowę o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową określoną przez Państwo jako Umowę Cash Pooling należy traktować jako umowę mieszaną, w ramach której dochodzi do zawarcia pomiędzy stronami umów pożyczki oraz umów depozytu nieprawidłowego, opodatkowanych zgodnie z zasadami przewidzianymi dla tych umów, zawartymi w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. Umowa ta zawiera bowiem elementy przedmiotowo istotne (essentialia negotii) ww. umów (pożyczki i depozytu nieprawidłowego), podlegających opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zaistniałego stanu faktycznego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego obowiązującego w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem zdarzenia. Z funkcji ochronnej będą mogli skorzystać ci z Państwa, którzy zastosują się do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

- Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację przez Zainteresowanego, który jest stroną postępowania

Pan (...) (Zainteresowany będący stroną postępowania – art. 14r § 2 Ordynacji podatkowej) ma prawo wnieść skargę na tę interpretację indywidualną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (...). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

- w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

- w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a, art. 14b § 1 i art. 14r ustawy Ordynacja podatkowa.