Interpretacja indywidualna z dnia 24 maja 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT2-2.4011.249.2023.2.DA

Preferencyjne opodatkowanie dochodów jako osoba samotnie wychowująca dziecko.

Interpretacja indywidualna – stanowisko nieprawidłowe

Szanowna Pani,

stwierdzam, że Pani stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku dochodowym od osób fizycznych jest nieprawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

13 marca 2023 r. złożyła Pani wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku dochodowego od osób fizycznych w zakresie możliwości skorzystania z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko. Uzupełniła go Pani – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 14 maja 2023 r. (wpływ 14 maja 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Od 2021 r. jest Pani osobą, która zamieszkuje i wychowuje samotnie troje dzieci. Pani mąż się wyprowadził. Nie prowadzą Państwo wspólnego gospodarstwa domowego. Został złożony wniosek o rozwód. W 2023 r. na podstawie decyzji Sądu Pani związek został rozwiązany przez rozwód.

W 2022 r. w pełni ponosiła Pani pełne koszty związane z utrzymaniem dzieci. Pani mąż miał zasądzone alimenty na czas rozwodu i obecnie. Elementy wychowawcze, edukacyjne, opieka zdrowotna, współpraca z placówkami oświatowymi, do których chodzą dzieci jest w Pani odpowiedzialności.

„Na podstawie wyroków historycznych pada interpretacja, że osoba samotnie wychowująca dzieci to nie stan cywilny, a głównym elementem aspekt wychowawczy o tym stanowi.”

Mając pełną świadomość obowiązków, prosi Pani o informację czy za rok 2022 może rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dzieci.

W uzupełnieniu wniosku wskazała Pani daty urodzenia swoich dzieci: … lipca 2005 r., … października 2007 r., … maja 2016 r. W 2022 r. żadne z dzieci nie osiągnęło pełnoletności.

W 2022 r. Pani dzieci uczyły się w szkołach, o których mowa w przepisach o systemie oświaty, przepisach o szkolnictwie wyższym lub w przepisach regulujących system oświaty lub szkolnictwo wyższe obowiązujących w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie.

W maju 2020 r. Pani mąż wyprowadził się z domu.

W październiku 2020 r. został złożony wniosek o rozwód, pandemia znacznie przedłużyła proces.

22 kwietnia 2021 r. Sąd zasądził zabezpieczenie alimentacyjne na kwotę … zł, łącznie na troje dzieci.

W roku, za który oczekuje Pani wydania interpretacji indywidualnej (tj. w 2022 r.), formalnie była Pani mężatką.

W 2022 r. zarówno Pani, jak i ojciec dzieci posiadali pełną władzę rodzicielską względem małoletnich dzieci.

W 2022 r. samotnie i faktycznie wykonywała Pani władzę rodzicielską w stosunku do dzieci. Dzieci mieszkają z Panią od momentu wyprowadzenia się Pani męża z domu, ponosi Pani wszelkie koszty utrzymania dzieci związane z edukacją, wyjazdami wakacyjnymi czy wycieczkami szkolnymi, uczestniczeniem dzieci w zajęciach dodatkowych takich jak dodatkowe zajęcia z języka angielskiego, tańca i baletu, ponosi koszty utrzymania domu, w tym spłata kredytu na dom. Troszczy się Pani o rozwój duchowy, jak i fizyczny swoich córek.

W 2022 r. koszty ojca dzieci wiązały się z przelewaniem zasądzonej kwoty zabezpieczenia, nie partycypował on w dodatkowych wydatkach takich jak: wydatki na kolonie dzieci, stomatologia, czy zajęcia dodatkowe.

W 2022 r. spotkania ojca z córkami, w zależności od miesięcy, wyglądały różnie. Odbywały się co dwa tygodnie (w soboty i niedziele), jednak nie zawsze regularnie.

W 2022 r. Pani mąż wyprowadził się ok. 50 km od miejsca zamieszkania Pani i dzieci, co znacznie utrudniało jakiekolwiek kontakty.

W 2022 r. Pani dzieci nie zostały na podstawie orzeczenia Sądu umieszczone w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie w rozumieniu przepisów o świadczeniach rodzinnych.

Po opuszczeniu rodziny przez ojca dzieci nie zawarła Pani z nim porozumienia dotyczącego sposobu korzystania z ulgi na dzieci przez każdego z rodziców w podatku dochodowym od osób fizycznych. Za 2022 r. mają Państwo ustalone, że ulgę na dzieci w 100% rozlicza Pani w swoim zeznaniu, gdyż mają Państwo świadomość, kto ponosi opiekę i koszty. W 2021 r. rozliczyli je Państwo po połowie. Od wyprowadzki Pani męża z domu to Pani pobiera świadczenie 500+.

Data prawomocnego orzeczenia Sądu w sprawie rozwodu Pani z ojcem dzieci to … marca 2023 r.

Na podstawie decyzji Sądu …, władza rodzicielska pozostaje u obojga rodziców, a miejsce zamieszkania dzieci to miejsce zamieszkania matki − czyli Pani. W orzeczeniu nie zostały określone kontakty ojca z córkami, co wynika z tego, że dzieci starsze są duże i nie zawsze chcą spędzać w danym, określonym czasie czas z ojcem, mają swoje zajęcia dodatkowe etc.

Ojcu dzieci zostały zasądzone przez Sąd alimenty na dzieci i z tego obowiązku się wywiązuje.

Ojciec dzieci stara się kontaktować z nimi telefonicznie. Starają się Państwo, aby przynajmniej w jeden z dni świątecznych dzieci były z ojcem. Taki kontakt dzieci mają z ojcem, ale nie jest on stały.

Poza płaceniem alimentów na dzieci, Pani były mąż nie partycypował w wydatkach związanych z potrzebami dzieci (chyba że spędzały u niego weekend − ponosił wówczas koszty, kiedy dzieci z nim przebywały, jednak nie było to stałe).

Nie jest Pani matką ani opiekunem prawnym innych dzieci, względem których wykonywała w 2022 r. władzę rodzicielską.

W 2022 r. uzyskała Pani dochody w wysokości … zł, które były opodatkowane wg skali podatkowej, o której mowa w art. 27 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Dochody pochodziły z umowy o pracę, były odprowadzane zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych.

W 2022 r. nie prowadziła Pani działalności gospodarczej.

W 2022 r. w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

W 2022 r. Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej.

Pytanie

Czy może Pani za rok 2022 rozliczyć się jako osoba samotnie wychowująca dziecko?

Pani stanowisko w sprawie

W odniesieniu do przedstawionego stanu faktycznego wskazuje Pani, że prawie dwa lata czekała Pani na ustalenie sprawy rozwodowej. Niestety, ale pandemia spowodowała spowolnienie i dlatego też tyle to trwało. Sprawa była jedna, rozwód został ustalony podczas jednej rozprawy. Ma Pani pełną świadomość swojej sytuacji faktycznej, dlatego prosi Pani o wydanie indywidualnej decyzji, wiedząc że w 2022 r. nie była Pani po rozwodzie. Jednak pełne obowiązki rodzicielskie, opieka, koszty, utrzymanie dzieci jest i było Pani obowiązkiem. Ponadto wskazuje Pani, że prawo do preferencyjnego opodatkowania dochodów w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dzieci przysługuje tym osobom, które faktycznie samotnie wychowują co najmniej jedno dziecko, a Pani ma świadomość samotnego wychowywania trójki nieletnich córek.

Ponadto, podparła się Pani wnioskiem Rzecznika Praw Obywatelskich skierowanym do Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 28 czerwca 2010 r. (RPO-646441-VI-10/ZK).

Ponadto, na stronie podatki.gov.pl jest napisane: „Niewystarczające jest samo legitymowanie się określonym stanem cywilnym. Równie istotne jest samotne troszczenie się o byt materialny i rozwój emocjonalny dziecka bez udziału innej osoby, tj. w szczególności ojca lub matki dziecka.”.

Zatem, Pani stan faktyczny w 2022 r., mimo że Pani stan cywilny to mężatka, to faktycznie samotnie wychowywała Pani swoje dzieci, a ojciec dzieci ponosił koszt zabezpieczenia alimentacyjnego, okazjonalnie widząc się z córkami.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawiła Pani we wniosku jest nieprawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 6 ust. 4c ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.):

Stosownie do art. 6 ust. 4d ww. ustawy:

Na podstawie art. 6 ust. 4e ww. ustawy:

Art. 6 ust. 4f ww. ustawy stanowi:

W myśl art. 6 ust. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych:

Z powyższego wynika, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad obliczania podatku dochodowego dla osób samotnie wychowujących dzieci od spełnienia łącznie następujących warunków:

·posiadania przez rodzica statusu osoby samotnie wychowującej dzieci (dziecko),

·wychowywania przez rodzica samotnie w roku podatkowym dzieci (dziecko),

·nieuzyskiwania przez rodzica i dzieci (dziecko) przychodów/dochodów, do których zastosowanie mają przepisy art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych lub ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego – w zakresie osiągniętych w roku podatkowym przychodów, poniesionych kosztów uzyskania przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do zwiększania lub pomniejszenia podstawy opodatkowania albo przychodów, zobowiązania lub uprawnienia do dokonywania innych doliczeń lub odliczeń,

·nie podlegania przez rodzica i dzieci (dziecko) opodatkowaniu na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym lub ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych.

Należy zauważyć, że ustawodawca uzależnił prawo do skorzystania z preferencyjnych zasad rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych od spełnienia m.in. warunku posiadania określonego statusu cywilnoprawnego wymienionego w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Przepis art. 6 ust. 4c ww. ustawy wymienia enumeratywnie osoby odwołując się zarówno do statusu cywilnoprawnego osoby wychowującej dzieci (panna, kawaler, wdowa, wdowiec, rozwódka, rozwodnik, osoba, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osoba, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności), jak również do tego, że osoba ta musi faktycznie wychowywać dzieci samotnie, tj. bez wsparcia drugiego z rodziców, którym przysługuje preferencyjne rozliczenie podatku.

Zatem prawo do omawianej preferencji podatkowej będzie przysługiwało jedynie temu z rodziców, czy opiekunów prawnych, który będąc osobą stanu wolnego (za wyjątkiem ściśle w ustawie określonym) faktycznie w roku podatkowym samotnie dziecko wychowuje, czyli sprawuje nad nim samodzielnie ciągłą opiekę, bez udziału drugiego rodzica w procesie wychowawczym.

W tym miejscu należy jednoznacznie podkreślić, że wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe są odstępstwem od zasady powszechności opodatkowania, wynikającej z art. 84 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78 poz. 483 ze zm.), stanowiącego, że:

Oznacza to, że wszelkie odstępstwa od tej zasady, muszą bezwzględnie wynikać z przepisów prawa i być interpretowane ściśle z jego literą. Co więcej, zgodnie z konstrukcją i systematyką ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wszelkie ulgi i zwolnienia podatkowe stanowią wyjątek od generalnej zasady powszechności opodatkowania wyrażonej w art. 9 ust. 1 tej ustawy. Stąd też, korzystanie z każdej preferencji podatkowej, wymaga spełnienia warunków określonych w przepisach je konstytuujących. Tak więc, przepisy regulujące prawo do preferencyjnego rozliczenia powinny być interpretowane ściśle; niedopuszczalna jest ich interpretacja rozszerzająca.

Z powołanych wyżej przepisów jednoznacznie wynika, że przepis art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych stanowi odstępstwo od generalnej zasady indywidualnego opodatkowania. Możliwość jego zastosowania obwarowana jest szeregiem warunków wyraźnie wskazanych w tej ustawie, które należy interpretować ściśle, co oznacza, że nie można dokonywać wykładni rozszerzającej ani też zawężającej.

Z opisu stanu faktycznego i jego uzupełnienia wynika, że w 2022 r., którego dotyczy wniosek, była Pani mężatką. Posiada Pani troje małoletnich, uczących się dzieci. Pani mąż wyprowadził się z domu w maju 2020 r. i od tego dnia dzieci mieszkają z Panią. W październiku 2020 r. został złożony wniosek o rozwód. 22 kwietnia 2021 r. Sąd zasądził zabezpieczenie alimentacyjne na kwotę … zł, łącznie na troje dzieci. W 2022 r. zarówno Pani, jak i ojciec dzieci posiadali pełną władzę rodzicielską względem małoletnich dzieci, jednak to Pani samotnie i faktycznie ją wykonywała. W 2022 r. ponosiła Pani wszelkie koszty utrzymania dzieci związane z edukacją, wyjazdami wakacyjnymi czy wycieczkami szkolnymi, uczestniczeniem dzieci w zajęciach dodatkowych takich jak dodatkowe zajęcia z języka angielskiego, tańca i baletu, ponosiła koszty utrzymania domu, w tym spłata kredytu na dom. Troszczyła się Pani o rozwój duchowy, jak i fizyczny swoich córek. W 2022 r. koszty ojca dzieci ograniczały się do przelewania zasądzonej kwoty zabezpieczenia, nie partycypował on w dodatkowych wydatkach takich jak: wydatki na kolonie dzieci, stomatologia, czy zajęcia dodatkowe (chyba że dzieci spędzały weekend u ojca − ponosił wówczas koszty ich pobytu). Spotkania ojca z córkami w 2022 r. odbywały się co dwa tygodnie (w soboty i niedziele), jednak nie były one regularne. W 2021 r. ulgę na dzieci rozliczyła Pani i Pani mąż po połowie, natomiast za 2022 r. ustalili Państwo, że ulgę na dzieci rozlicza Pani w swoim zeznaniu w całości. Od wyprowadzki Pani męża z domu, to Pani pobiera świadczenie 500+. Orzeczenie Sądu w sprawie rozwodu Pani z ojcem dzieci uprawomocniło się … marca 2023 r. Decyzją Sądu władza rodzicielska pozostaje u obojga rodziców, a miejsce zamieszkania dzieci to miejsce zamieszkania matki − czyli Pani. W orzeczeniu nie zostały określone kontakty ojca z córkami. Ojcu dzieci zostały zasądzone przez Sąd alimenty na dzieci i z tego obowiązku się wywiązuje.

Ojciec dzieci stara się kontaktować z nimi telefonicznie. Przynajmniej jeden z dni świątecznych dzieci spędzają z ojcem. Nie jest Pani matką ani opiekunem prawnym innych dzieci. W 2022 r. uzyskała Pani dochody, które były opodatkowane wg skali podatkowej. Dochody te pochodziły z umowy o pracę, były odprowadzane zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych. W 2022 r. nie prowadziła Pani działalności gospodarczej.

W przedmiotowym roku w stosunku do Pani i Pani dzieci nie miały zastosowania przepisy: art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym z wyjątkiem najmu prywatnego lub ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym albo w ustawie z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych. Pani dzieci nie otrzymywały zasiłku (dodatku) pielęgnacyjnego ani renty socjalnej. 

Mając na uwadze przedstawiony we wniosku stan faktyczny oraz powołane przepisy prawa należy stwierdzić, że w 2022 r. nie przysługiwało Pani prawo do preferencyjnego rozliczenia się w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko, o którym mowa w art. 6 ust. 4c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. W 2022 r. nie należała Pani do jednej z kategorii osób wymienionych w powołanym powyżej przepisie (nie była Pani panną, wdową, rozwódką albo osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą pozostającą w związku małżeńskim, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywał karę pozbawienia wolności), stanowiącym zamknięty katalog osób, które samotnie wychowując dziecko mogą skorzystać z preferencyjnego rozliczenia podatku.

Zatem, w 2022 r. nie spełniała Pani podstawowego warunku określonego w art. 6 ust. 4c ww. ustawy, bowiem w 2022 r. pozostawała Pani w związku małżeńskim, a Pani małżonek − jak wynika z opisu sprawy − nie został pozbawiony praw rodzicielskich ani nie odbywał kary pozbawienia wolności. Oznacza to, że nie przysługuje Pani prawo do skorzystania z preferencyjnego rozliczenia jako osoba samotnie wychowująca dziecko w zeznaniu podatkowym składanym za 2022 r.

W odniesieniu do powołanego przez Panią wniosku Rzecznika Praw Obywatelskich z dnia 28 czerwca 2010 r., ..., skierowanego do Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazać należy, że dotyczy on innej sytuacji faktycznej, a mianowicie sytuacji, w której rodzic posiadający status cywilnoprawny wymieniony enumeratywnie w art. 6 ust. 4 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (w stanie prawnym obowiązującym do dnia 31 grudnia 2021 r.), tj. będący panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem, osobą, w stosunku do której orzeczono separację w rozumieniu odrębnych przepisów, lub osobą, której małżonek został pozbawiony praw rodzicielskich lub odbywa karę pozbawienia wolności, naprzemiennie, tj. z udziałem drugiego rodzica, wychowuje/opiekuje się dziećmi (dzieckiem).

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Pani przedstawiła i stanu prawnego, który obowiązuje w dacie zaistnienia zdarzenia w przedstawionym stanie faktycznym.

Organ podkreśla, że procedura wydawania indywidualnych interpretacji przepisów prawa podatkowego nie podlega regułom przewidzianym dla postępowania podatkowego, czy kontrolnego. Organ wydający interpretacje opiera się wyłącznie na opisie stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku – nie prowadzi postępowania dowodowego. Przedmiotem interpretacji wydanej na podstawie art. 14b ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.) jest sam przepis prawa. Rolą postępowania w sprawie wydania indywidualnej interpretacji przepisów podatkowych nie jest ustalanie stanu faktycznego (zdarzenia przyszłego), stanowi to bowiem domenę ewentualnego postępowania podatkowego. To na podatniku ciąży obowiązek udowodnienia w toku tego postępowania okoliczności faktycznych, z których wywodzi on dla siebie korzystne skutki prawne. Organ nie prowadzi postępowania dowodowego, ograniczając się do analizy okoliczności podanych we wniosku.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Pani sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosuje się Pani do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Ma Pani prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego …. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.).