Interpretacja indywidualna z dnia 21 czerwca 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0113-KDIPT1-2.4012.263.2023.2.KT

Zastosowanie do świadczonych przez Państwa usług zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego zdarzenia przyszłego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 kwietnia 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 kwietnia 2023 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy zastosowania do świadczonych przez Państwa usług zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT. Uzupełnili go Państwo pismem z 30 maja 2023 r. (wpływ 30 maja 2023 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis zdarzenia przyszłego

Wniosek o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku od towarów i usług, który dotyczy prawa do korzystania ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT świadczonych przez Spółkę usług na rzecz ZASI lub ASI.

Wnioskodawca jest osobą prawną i działalność gospodarczą prowadzi w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Wnioskodawca jest zarejestrowanym czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług (VAT). Przedmiotem działalności gospodarczej Wnioskodawcy jest działalność prawnicza (PKD 69.10.Z).

W ramach prowadzonej działalności Wnioskodawca świadczy usługi kompleksowej obsługi prawnej, polegające m.in. na udzielaniu porad i konsultacji prawnych, sporządzaniu opinii prawnych, opracowywaniu oraz opiniowaniu umów, zapewnieniu reprezentacji Klientów przed sądami oraz urzędami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy przez profesjonalnych pełnomocników współpracujących z Wnioskodawcą (radców prawnych, adwokatów), reprezentacji klientów w negocjacjach oraz przed organami państwowymi. Wnioskodawca planuje zawarcie umów na prowadzenie obsługi prawnej z podmiotami będącymi zarządzającymi Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi, przy czym mogą to być zarówno zewnętrznie zarządzający jak i wewnętrznie zarządzający (dalej: „ZASI”), o których mowa w art. 8b ust. 1 ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (dalej: „ustawa o funduszach”).

Zgodnie z art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach, alternatywna spółka inwestycyjna (dalej: „ASI”) jest rodzajem alternatywnego funduszu inwestycyjnego innym niż specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty albo fundusz inwestycyjny zamknięty. Wyłącznym przedmiotem działalności ASI na podstawie art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach jest, z zastrzeżeniem wyjątków określonych w ustawie, zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną. ZASI są podmiotami wpisanymi do rejestru zarządzających Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi prowadzonego przez Komisję Nadzoru Finansowego zgodnie z ustawą o funduszach.

W ramach usług zarządzania, ZASI świadczą na rzecz ASI usługi o charakterze kompleksowym, zarządczym, administracyjno-organizacyjnym oraz doradczym polegające w szczególności na:

a.zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

b.zarządzaniu ryzykiem;

c.wykonywaniu na rzecz ASI czynności administracyjnych;

d.podejmowaniu decyzji odnośnie polityk oraz procedur w zakresie procesów inwestycyjnych podejmowanych w ramach ASI;

e.podejmowaniu decyzji zarządczych, mających na celu optymalizację ryzyk inwestycyjnych;

f.sourcingu, selekcji oraz ocenie projektów i podmiotów do inwestycji;

g.zarządzaniu procesem due diligence technologicznego w oparciu o zespół ekspercki;

h.mentoringu w procesie preakceleracji;

i.strukturyzacji inwestycji;

j.udziale i reprezentowaniu ASI w negocjacjach dotyczących inwestycji;

k.podejmowaniu decyzji w przedmiocie inwestycji i wyjść inwestycyjnych;

l.zarządzaniu projektami;

m.opracowywaniu strategii wyjść z inwestycji;

n.doborze odpowiedniej strategii budowy wartości spółek portfelowych;

o.strukturyzacji biznesu spółek portfelowych pod kątem wybranej strategii wyjścia;

p.poszukiwaniu podmiotów zainteresowanych inwestycją kapitału na potrzeby kolejnych rund finansowania spółek portfelowych;

q.monitoringu projektów i spółek które nie zostały rekomendowane przez komitet inwestycyjny do inwestycji;

r.działaniach marketingowych i public relations ASI.

Część zadań składających się na usługę zarządzania świadczoną na rzecz ASI, ZASI wykonują – na podstawie art. 70g ustawy o funduszach – wspólnie lub za pośrednictwem podmiotów zewnętrznych, posiadających wiedzę specjalistyczną wymaganą do realizacji powierzonego zakresu usług. Jednym z podmiotów, z którymi ZASI będą zawierać umowy jest Wnioskodawca.

W ramach czynności wykonywanych przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI lub ASI, Wnioskodawca będzie świadczył usługi bieżącej obsługi prawnej ASI i ZASI w zakresie zarządzania, polegające w szczególności na:

a.sporządzaniu umów, dokumentów korporacyjnych związanych z tworzeniem, funkcjonowaniem i likwidacją ASI;

b.sporządzaniu dokumentów – umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej – związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);

c.sporządzaniu umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;

d.sporządzanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;

e.weryfikacja propozycji umów dotyczących zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje otrzymanych od ich kontrahentów pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;

f.weryfikacja zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;

g.zgłaszania ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych w inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;

h.przeprowadzanie badania prawnego (badanie due diligence) podmiotów, przed zakupem lub sprzedażą udziałów/akcji przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ZASI;

i.opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI i ZASI;

j.doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji.

W przypadku, gdyby zawierane przez Wnioskodawcę umowy przewidywały rozróżnienie na czynności wykonywane w ramach zarządzania oraz inne czynności, Wnioskodawca zamierza stosować zwolnienie będące przedmiotem pytania zawartego w niniejszym wniosku jedynie do pierwszej kategorii świadczonych usług, tj. wyłącznie do wykonywania czynności wchodzących w zakres zarządzania. Siedziby Alternatywnych Spółek Inwestycyjnych, dla których pośrednio Wnioskodawca zamierza świadczyć wyżej wymienione usługi znajdują się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, tak samo jak siedziby i adresy Zarządzających Alternatywnymi Spółkami Inwestycyjnymi.

Ponadto w uzupełnieniu wskazano:

1) Wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego, do tej pory Wnioskodawca nie rozliczał (nie fakturował) usług objętych wnioskiem, tj. czynności obsługi prawnej w ramach zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi. Wnioskodawca planuje, że w przypadku świadczenia takich usług prawnych na fakturze w opisie usługi ujęta będzie „obsługa prawna ZASI/ASI w zakresie zarządzania”.

Jednocześnie z umowy o obsługę prawną takiego podmiotu wynikać będzie katalog usług prawnych, objętych usługą – za wnioskiem można przytoczyć m.in.:

a.sporządzaniu umów, dokumentów korporacyjnych związanych z tworzeniem, funkcjonowaniem i likwidacją ASI;

b.sporządzaniu dokumentów – umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej – związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);

c.sporządzaniu umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;

d.sporządzanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;

e.weryfikacja propozycji umów dotyczących zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje otrzymanych od ich kontrahentów pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;

f.weryfikacja zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;

g.zgłaszania ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych w inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;

h.przeprowadzanie badania prawnego (badanie due diligence) podmiotów, przed zakupem lub sprzedażą udziałów/akcji przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ZASI;

i.opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI i ZASI;

j.doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji.

W przypadku, gdyby zawierane przez Wnioskodawcę umowy przewidywały rozróżnienie na czynności wykonywane w ramach zarządzania oraz inne czynności, Wnioskodawca zamierza stosować zwolnienie będące przedmiotem pytania zawartego w niniejszym wniosku jedynie do pierwszej kategorii świadczonych usług, tj. wyłącznie do wykonywania czynności wchodzących w zakres zarządzania. W przypadku świadczenia innych usług prawnych, nieobjętych zwolnieniem, na fakturze wyszczególniona będzie inna czynność wraz z jej określeniem, która będzie opodatkowana VAT na zasadach ogólnych. Wnioskodawca nie przewiduje wyszczególniania poszczególnych wykonanych czynności na rzecz ZASI/ASI na fakturze, będą one wynikały z komunikacji Stron umowy.

2) Wynagrodzenie za usługi prawne wykonywane w przyszłości na rzecz ZASI/ASI kalkulowane będzie w oparciu o ustalone wynagrodzenie godzinowe oraz time sheet (podsumowanie spraw) ukazujący czas poświęcony na poszczególne czynności obsługi prawnej (stawka godzinowa x czas).

3) Wnioskodawca wskazuje, że usługi bieżącej obsługi prawnej, o których mowa we wniosku, będą bezpośrednio związane z usługami zarządzania świadczonymi przez ZASI, o których mowa w przedstawionym zdarzeniu przyszłym. Usługi zarządzania świadczone przez ZASI są kompleksowe, co implikuje świadczenie usług wymagających ekspertyzy prawniczej, które to będą w ramach procesu zarządzania powierzane Wnioskodawcy jako kompetentnej w tym obszarze kancelarii prawnej.

4) Wniosek dotyczy zdarzenia przyszłego, Wnioskodawca nie skorzystał ani nie zamierza skorzystać z możliwości zrezygnowania ze zwolnienia od podatku VAT usług opisywanych we wniosku i wybrać ich opodatkowanie na podstawie art. 43 ust. 22 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Pytanie

Czy przedstawione w opisie zdarzenia przyszłego usługi świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ZASI lub ASI korzystają ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług?

Państwa stanowisko w sprawie

Usługi prawne opisane w zdarzeniu przyszłym, które będą świadczone przez Wnioskodawcę na rzecz ww. podmiotów, a dotyczące obsługi prawnej w zakresie zarządzania alternatywnymi spółkami inwestycyjnymi (według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2), będą zwolnione z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a i b ustawy o VAT.

Zgodnie z treścią art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, zwalnia się od opodatkowania podatkiem VAT usługi zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch kryteriów:

1.przedmiotowego – zgodnie, z którym świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania, oraz

2.podmiotowego - zgodnie z którym, ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Co do warunku przedmiotowego określonego w punkcie 1, należy wskazać, że przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi transpozycję do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz.UE. L z 2006 r. nr 347/1 z późn. zm.), zgodnie z którym, zwolnieniu od podatku VAT podlega zarządzanie specjalnymi funduszami inwestycyjnymi, określonymi przez państwa członkowskie (dalej jako: „Dyrektywa VAT”).

Zgodnie z Załącznikiem I do Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/61/UE z 8 czerwca 2011 r. w sprawie zarządzających alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zmiany dyrektyw 2003/41 /WE i 2009/65/WE oraz rozporządzeń (WE) nr 1060/2009 i (UE) nr 1095/2010 (Dz. U.UE. L 174/1) (dalej: „AIFMD”) zarządzanie alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi polega na:

a.zarządzaniu portfelami inwestycyjnymi;

b.zarządzaniu ryzykiem;

c.administrowaniu, tj.: obsłudze prawnej i usługach w zakresie rachunkowości w zarządzaniu funduszami; obsłudze zapytań klientów; wycenie i wyznaczaniu ceny (w tym zeznania podatkowe); monitorowaniu przestrzegania uregulowań; podziale dochodu; emisji i umarzaniu jednostek uczestnictwa i udziałów; ustaleń umownych, w tym wysyłania świadectw; przechowywania ksiąg;

d.wprowadzaniu do obrotu;

e.innej działalności związanej z aktywami, usługach niezbędnych do wypełniania funkcji powierniczej TFI, zarządzaniu infrastrukturą, działalności w zakresie administrowania nieruchomościami, poradami dla przedsiębiorstw w zakresie struktury kapitałowej, strategii inwestycyjnej i spraw związanych, poradach i usługach związanych z łączeniem i nabywaniem przedsiębiorstw i innymi usługami związanymi z zarządzaniem funduszami oraz spółkami i innymi aktywami.

Dalszego objaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” dostarcza ugruntowane orzecznictwo TSUE, w szczególności:

a.C-169/04 – Abbey National plc Inscape lnvestment Fund v. Commissioners of Customs & Excise, w ramach którego TSUE wskazał, że pojęcie zarządzania funduszami powierniczymi, o których mowa w tym przepisie obejmuje usługi w zakresie administracyjnego zarządzania i prowadzenia rachunkowości funduszy, świadczone przez podmiot zarządzający będący osobą trzecią, jeżeli – gdy oceniać je globalnie – tworzą one odrębną całość oraz są specyficzne i istotne dla zarządzania tymi funduszami;

b.C-275/11 – GfBk Gesellschaft fur Borsenkommunikation mbH, w ramach którego TSUE doprecyzował uprzednio wyrażone stanowisko wskazując dodatkowo, że na pojęcie zarządzania specjalnymi funduszami inwestycyjnymi składa się wiele czynności, muszą one stanowić odrębną całość i być istotne dla procesu zarządzania takim funduszem. Również wykonywanie ich przez osobę trzecią nie stanowi przeszkody do zwolnienia z opodatkowania VAT, gdyż najważniejsze jest powiązanie świadczenia z zarządzaniem działalnością funduszu,

c.C-595/13 – Staatssecretaris van Financien przeciwko Fiscale Eenheid X NV cs, w którym TSUE wskazał dodatkowo, że pod pojęciem zarządzania rozumieć należy również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów.

Mając na uwadze powyższe, na pojęcie „zarządzania funduszami” składa się zatem szereg czynności wykonywanych również przez podmioty inne niż podmioty zarządzające funduszami. Jednakże kryterium decydującym o możliwości zaliczenia danej czynności do katalogu czynności „zarządzania funduszem” jest jej odrębność oraz istotność dla zarządzania funduszami inwestycyjnymi. Nie ma żadnych wątpliwości, że do takich usług należą usługi obsługi prawnej.

Drugim z kolei warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Z brzmienia art. 135 ust. 1 lit. g Dyrektywy VAT wynika, że prawodawca unijny pozostawił ustawodawcom państw członkowskich swobodę w zakresie określenia, jakich podmiotów mogą dotyczyć usługi zarządzania objęte zwolnieniem z VAT.

Zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT, ustawodawca zadecydował o zastosowaniu zwolnienia z VAT do czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi, alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi i zbiorczymi portfelami papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi. Skoro zatem usługi zarządzania świadczone są m.in. na rzecz funduszy inwestycyjnych lub alternatywnych funduszy inwestycyjnych w rozumieniu przepisów ww. ustawy, to zastosowanie znajdzie zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych, ilekroć w ustawie jest mowa o alternatywnym funduszu inwestycyjnym – rozumie się przez to instytucję wspólnego inwestowania, której przedmiotem działalności, w tym w ramach wydzielonego subfunduszu, jest zbieranie aktywów od wielu inwestorów w celu ich lokowania w interesie tych inwestorów zgodnie z określoną polityką inwestycyjną, niebędącą funduszem działającym zgodnie z prawem wspólnotowym regulującym zasady zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe.

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych, alternatywna spółka inwestycyjna jest alternatywnym funduszem inwestycyjnym, innym niż określony w art. 3 ust. 4 pkt 2.

W związku z powyższym, należy stwierdzić, że dla możliwości zastosowania zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT nie ma zatem znaczenia, czy czynności zarządzania wykonywane są na rzecz funduszy inwestycyjnych czy też alternatywnych funduszy inwestycyjnych, a w konsekwencji – także alternatywnych spółek inwestycyjnych, będących rodzajem alternatywnych funduszy inwestycyjnych.

Wobec opisu zdarzenia przyszłego przedstawionego w niniejszym wniosku, Wnioskodawca wskazuje, że w odniesieniu do czynności, jakie Wnioskodawca będzie wykonywać na rzecz ww. podmiotów na podstawie zawartych umów, wszystkie przedstawione powyżej kryteria zostają spełnione, a zatem w pełni uzasadniony jest pogląd Wnioskodawcy, iż możliwe będzie zastosowanie do tych czynności zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a ustawy o VAT.

Mając na uwadze powyższe, Wnioskodawca jako racjonalną ocenia linię orzeczniczą i interpretacyjną, potwierdzającą stanowisko Wnioskodawcy, w ramach której można wskazać:

1.Prawomocny wyrok WSA w Warszawie z 25 lutego 2020 r. w sprawie sygn. III SA/Wa 1390/19;

2.Wyrok WSA we Wrocławiu z 6 lutego 2020 r. w sprawie sygn. I SA/Wr 860/19;

3.Interpretację Indywidualną – pismo z 14 lipca 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB3-1.4012.293.2020.1.IK;

4.Interpretację Indywidualną – pismo z 30 listopada 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – 0114-KDIP4.4012.9.2019.9.RK;

5.Interpretację Indywidualną – pismo z 6 listopada 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – 0111-KDIB3-1.4012.633.2020.1.KO;

6.Interpretację Indywidualną – pismo z 1 grudnia 2020 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej – 0114-KDIP4-3.4012.478.2020.1.DS;

7.Interpretację Indywidualną – pismo z 8 czerwca 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP4 3.4012.234.2021.1.KM;

8.Interpretację Indywidualną – pismo z 18 czerwca 2021 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP4-3.4012.236.2021.1.IG;

9.Interpretację Indywidualną – pismo z dnia 8 kwietnia 2022 r. Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej 0114-KDIP4-3.4012.65.2022.2.MP.

Wnioskodawca zwraca się z prośbą o potwierdzenie, że zaprezentowane przez niego stanowisko i rozumienie treści przepisów jest prawidłowe i w opisanym stanie faktycznym dla zdarzenia przyszłego możliwym będzie skorzystanie dla usług świadczonych przez Wnioskodawcę ze zwolnienia podatkowego od podatku VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z przepisem art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 931 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o VAT”:

W myśl art. 7 ust. 1 ustawy o VAT:

Natomiast art. 8 ust. 1 ustawy o VAT stanowi, że:

Pod pojęciem usługi (świadczenia) należy zatem rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś), jak i zaniechanie (nieczynienie, bądź też tolerowanie, znoszenie określonych stanów rzeczy).

Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy zwrócić uwagę na to, że usługą jest tylko takie świadczenie, w przypadku którego istnieje bezpośredni konsument, odbiorca świadczenia odnoszący z niego korzyść. Wskazać należy bowiem, że czynnikiem wyróżniającym określoną czynność jako czynność usługową (usługę) jest przede wszystkim to, że świadczenie tej czynności zmierza do bezpośredniego zaspokojenia określonej potrzeby zamawiającego.

Przepisy ustawy o podatku od towarów i usług oraz rozporządzeń wykonawczych do tej ustawy, przewidują dla niektórych towarów i usług zwolnienie od podatku. Zastosowanie zwolnienia od podatku, jako odstępstwo od zasady powszechności i równości opodatkowania, możliwe jest jedynie w przypadku wykonywania czynności ściśle określonych w ustawie oraz w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie jej upoważnienia.

Zakres i zasady zwolnienia od podatku dostaw towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy o VAT.

Stosownie do treści art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT:

Na podstawie art. 43 ust. 15 ustawy o VAT:

Stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega wykładni rozszerzającej. W efekcie podatnik uprawniony będzie do zastosowania ww. preferencji jedynie, gdy charakter czynności świadczonych przez niego w sposób jednoznaczny i nie budzący wątpliwości wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Z kolei zgodnie z art. 43 ust. 22 ustawy o VAT:

Stosownie zaś do art. 43 ust. 23 ustawy o VAT:

Powyższe zmiany przepisów umożliwiają wybór opodatkowania określonych usług, które dotychczas obligatoryjnie korzystały ze zwolnienia od podatku – w tym m.in. właśnie usług zarządzania funduszami inwestycyjnymi, przy czym możliwość wyboru opcji opodatkowania dotyczy wyłącznie usług świadczonych na rzecz innych podatników, przy zachowaniu warunków określonych w art. 43 ust. 22 i 23 ustawy o VAT.

W odniesieniu do kwestii, objętej zakresem pytania, należy wskazać, że zwolnienie, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT uzależnione jest od łącznego spełnienia dwóch warunków:

1)przedmiotowego – świadczone usługi powinny być kwalifikowane jako usługi zarządzania oraz

2)podmiotowego – ww. usługi zarządzania powinny być świadczone w odniesieniu m.in. do funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych i zbiorczych portfeli papierów wartościowych – w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi albo do portfeli inwestycyjnych funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej lub ich części.

Przepisy ustawy o VAT nie definiują pojęcia usług zarządzania. Jednakże przepis art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT stanowi implementację do krajowego porządku prawnego przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L z 2006 r. nr 347/1, z późn. zm.).

Zgodnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE:

W kontekście ww. przepisu art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE, TSUE wielokrotnie wskazywał, że jego wykładnia powinna być dokonywana z uwzględnieniem kontekstu, w jaki się wpisuje, celów oraz układu tej dyrektywy oraz z uwzględnieniem zwłaszcza ratio legis zwolnienia, które przewiduje. TSUE przypominał ponadto, że zwolnienia od podatku stanowią wyjątki od ogólnej zasady, zgodnie z którą opodatkowaniu podatkiem VAT podlegają wszystkie usługi świadczone odpłatnie przez podatnika, wobec czego należy dokonywać ich ścisłej wykładni. Ponadto zauważono, że zwolnienia przewidziane w art. 13 szóstej dyrektywy stanowią autonomiczne pojęcia prawa wspólnotowego, a zatem powinny zostać zdefiniowane z punktu widzenia prawa wspólnotowego, co ma na celu uniknięcie rozbieżności w stosowaniu systemu podatku VAT w poszczególnych państwach członkowskich.

W kwestii wyjaśnienia pojęcia „zarządzania funduszem” można wskazać, że z ugruntowanego orzecznictwa TSUE (m.in. w sprawach C-169/04, C-275/11, C-595/13) wynika, że celem zwolnienia z opodatkowania transakcji związanych z zarządzaniem funduszami powierniczymi, przewidzianego w art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy (obecnie art. 135 ust. 1 lit. g) Dyrektywy 2006/112/WE), jest w szczególności ułatwienie małym inwestorom inwestowania w papiery wartościowe za pomocą przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania. Celem pkt 6 tego przepisu jest zapewnienie neutralności podatkowej wspólnego systemu podatku VAT w kwestii wyboru między inwestowaniem bezpośrednim w papiery wartościowe, a inwestowaniem za pośrednictwem przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania.

Z powyższego wynika, że transakcje, których dotyczy to zwolnienie, są typowe dla działalności, jaką wykonują przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania. Zatem art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu zbiorowym portfelem obejmuje czynności, które polegają na zarządzaniu samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania w papiery wartościowe, takie jak te zamieszczone w załączniku II do zmienionej Dyrektywy Rady 85/611/EWG z dnia 20 grudnia 1985 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS) (85/611/EWG) w rubryce „Administracja”, które są czynnościami właściwymi przedsiębiorstwom zbiorowego inwestowania. Dyrektywa 85/611/EWG została zastąpiona dyrektywą 2009/65/WE z dnia 13 lipca 2009 r. w sprawie koordynacji przepisów ustawowych, wykonawczych i administracyjnych odnoszących się do przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania w zbywalne papiery wartościowe (UCITS).

Zgodnie z art. 6 ust. 2 Dyrektywy 2009/65/WE:

W myśl załącznika II Dyrektywy 2009/65/WE:

Należy ponadto wskazać, że ww. definicja zarządzania ma zastosowanie również w odniesieniu do specjalnych funduszy inwestycyjnych innych niż objęte dyrektywą UCITS. W pkt 38 wyroku w sprawie C-595/13 TSUE stwierdził, że spółki takie jak będące przedmiotem postępowania głównego, które zostały utworzone przez wielu inwestorów wyłącznie w celu zainwestowania zgromadzonego majątku w nieruchomości, nie mogą zostać uznane za przedsiębiorstwo zbiorowego inwestowania w rozumieniu dyrektywy UCITS. W takich okolicznościach faktycznych, tj. w odniesieniu do funduszy innych niż objętych dyrektywą UCITS, TSUE przytoczył definicję zarządzania funduszami, którą podał w wyroku C-169/04, a więc nawiązującą do dyrektywy UCITS. W ww. wyroku w sprawie C-595/13 TSUE wskazał, że poza czynnościami polegającymi na zarządzaniu portfelem do szczególnych funkcji przedsiębiorstw zbiorowego inwestowania należą funkcje administrowania samymi przedsiębiorstwami zbiorowego inwestowania, takie jak te wymienione w załączniku II do dyrektywy UCITS w rubryce „Administracja”. Zdaniem TSUE, nie tylko zarządzanie inwestycjami, wiążące się z wyborem i zbywaniem aktywów będących przedmiotem takiego zarządzania, lecz również usługi administracyjne i rachunkowe, takie jak obliczanie kwoty dochodów i ceny jednostek uczestnictwa lub udziałów funduszu, wycena aktywów, rachunkowość, przygotowywanie deklaracji w celu podziału dochodów, dostarczanie informacji i dokumentacji na temat rachunków okresowych i deklaracji podatkowych, statystyk i podatku VAT, a także opracowywanie prognoz przychodów wchodzą w zakres pojęcia „zarządzania” specjalnym funduszem inwestycyjnym w rozumieniu art. 13 część B lit. d) pkt 6 szóstej dyrektywy.

Biorąc powyższe pod uwagę, uznać należy, że świadczone przez Państwa na rzecz ZASI lub ASI usługi bieżącej obsługi prawnej ASI i ZASI w zakresie zarządzania, polegające w szczególności na:

• sporządzaniu umów, dokumentów korporacyjnych związanych z tworzeniem, funkcjonowaniem i likwidacją ASI;
• sporządzaniu dokumentów – umów oraz pełnej dokumentacji korporacyjnej – związanych z nabywaniem i zbywaniem aktywów posiadanych przez ASI (w szczególności akcji i/lub udziałów w innych podmiotach);
• sporządzaniu umów w przedmiocie warunków zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje;
• sporządzanie oraz negocjowanie umów mających na celu przygotowanie warunków do realizacji transakcji, których stroną mają być ASI oraz umów inwestycyjnych związanych z inwestycjami realizowanymi przez ASI;
• weryfikacja propozycji umów dotyczących zaangażowania kapitałowego ASI w inwestycje otrzymanych od ich kontrahentów pod kątem potencjalnych ryzyk prawnych;
• weryfikacja zgodności z prawem czynności, podejmowanych przez ASI na podstawie zawieranych umów;
• zgłaszania ZASI zastrzeżeń wobec planowanych inwestycji w przypadku stwierdzenia istotnych ryzyk prawnych związanych w inwestycją lub zastrzeżeń wobec zgodności planowanej inwestycji z prawem/regulacją wewnętrzną ASI;
• przeprowadzanie badania prawnego (badanie due diligence) podmiotów, przed zakupem lub sprzedażą udziałów/akcji przez ASI, w tym w szczególności identyfikowanie potencjalnych ryzyk prawnych i informowanie o nich ZASI;
• opracowywanie i wdrażanie niezbędnych procedur oraz regulacji dotyczących działalności ASI i ZASI;
• doradztwo i reprezentacja (udział) w negocjacjach zmierzających do dokonania transakcji,

będą mieściły się w definicji zarządzania w rozumieniu tego określenia zdefiniowanego przez TSUE i będą one zwolnione od podatku pod warunkiem, że spełnione będzie kryterium podmiotowe.

Drugim bowiem warunkiem określonym w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT jest warunek podmiotowy. Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi, a także portfelami inwestycyjnymi funduszy inwestycyjnych i alternatywnych funduszy inwestycyjnych, o których mowa wyżej, lub ich częścią.

Ww. zwolnieniu podlegają usługi zarządzania świadczone na rzecz funduszy inwestycyjnych, alternatywnych funduszy inwestycyjnych lub zbiorczych portfeli papierów wartościowych w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi.

Pod pojęciem przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi należy rozumieć przepisy ustawy z dnia 27 maja 2004 r. o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz. 1523 ze zm.), zwanej dalej „ustawą o funduszach inwestycyjnych”, a także akty wykonawcze wydane na podstawie przepisów tej ustawy.

Zgodnie z art. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Art. 2 pkt 7 ustawy o funduszach inwestycyjnych stanowi, że:

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Z kolei zgodnie z art. 2 pkt 10b ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 3 ust. 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W myśl art. 5 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Jak stanowi art. 38 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 39 ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ustawa o funduszach inwestycyjnych wyraźnie rozróżnia zatem pojęcie „funduszu inwestycyjnego” oraz „funduszu zagranicznego”.

Zagraniczne alternatywne fundusze inwestycyjne zostały zdefiniowane w ustawie o funduszach inwestycyjnych pod pojęciem „unijnego AFI”. Natomiast na potrzeby ustawy o funduszach inwestycyjnych za alternatywny fundusz inwestycyjny uznaje się fundusze inwestycyjne typu „specjalistyczny fundusz inwestycyjny otwarty” oraz „fundusz inwestycyjny zamknięty” oraz alternatywną spółkę inwestycyjną.

Mając powyższe na uwadze, fundusze zagraniczne oraz unijne AFI nie mieszczą się w zakresie pojęciowym „fundusze inwestycyjne, alternatywne fundusze inwestycyjne (…) w rozumieniu przepisów o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi”, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT.

Uwzględniając powyższe, ze zwolnienia z podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 12 lit. a) i b) ustawy o VAT mogą korzystać czynności zarządzania funduszami z siedzibą w Polsce. W konsekwencji, powyższe zwolnienie nie znajdzie zastosowania do funduszy mających siedzibę zagranicą.

Działalność alternatywnych funduszy inwestycyjnych jest regulowana przepisami ustawy o funduszach inwestycyjnych.

Zgodnie z art. 2 pkt 10a ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Według art. 8a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W oparciu o treść art. 8a ust. 3 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Na podstawie art. 8b ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

W myśl art. 8b ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zgodnie z art. 70a ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Stosownie do art. 70a ust. 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Ponadto, w myśl art. 70e ust. 1 i 2 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Według art. 70g ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Zgodnie z art. 70zc ust. 1 ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Z przedstawionego opisu sprawy wynika, że zawierać będą Państwo umowy o świadczenie usług obsługi prawnej z podmiotami będącymi ZASI oraz ASI. Ponadto – jak wynika z okoliczności sprawy – siedzibą ZASI oraz ASI jest terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Z uwagi na powołane powyżej przepisy ustawy o funduszach inwestycyjnych stwierdzić należy, że również przesłanka podmiotowa uprawniająca do zastosowania zwolnienia od podatku, dotycząca świadczenia opisanych usług obsługi prawnej na rzecz ZASI oraz ASI będzie spełniona.

W konsekwencji, usługi świadczone przez Państwa na podstawie umów o świadczenie usług obsługi prawnej zawartych z ZASI oraz ASI, będą mieścić się w zakresie czynności zarządzania funduszami inwestycyjnymi wymienionych w art. 43 ust. 1 pkt 12 ustawy o VAT i będą podlegać zwolnieniu od podatku na podstawie ww. przepisu.

Tym samym uznałem Państwa stanowisko za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy zdarzenia przyszłego, które Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązuje w dniu wydania interpretacji.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

·Stosownie do art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Teodora Sixta 17, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy Ordynacja podatkowa.