Interpretacja indywidualna z dnia 13 września 2023 r., Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0111-KDIB3-1.4012.417.2023.4.WN

- Czy w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu? - Czy kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu powinny być uwzględniane w rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT? - Czy w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa od Pool Leadera jakiekolwiek usługi, które powinny zostać przez nią rozliczone jako import usług?

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

29 maja 2023 r. wpłynął Państwa wniosek z tego samego dnia o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej m.in. podatku od towarów i usług w kwestii ustalenia:

- czy w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu,

- czy kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu powinny być uwzględniane w rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT,

- czy w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa od Pool Leadera jakiekolwiek usługi, które powinny zostać przez nią rozliczone jako import usług.

Uzupełnili go Państwo – w odpowiedzi na wezwanie – pismem z 10 sierpnia 2023 r. (wpływ tego samego dnia za pośrednictwem platformy ePUAP).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

Wnioskodawca Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (dalej: „Spółka") jest spółką utworzoną na podstawie prawa polskiego, podlegającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania. Wnioskodawca jest również zarejestrowanym w Polsce czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług i prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT.

Wnioskodawca jest spółką należącą do międzynarodowej grupy kapitałowej z siedzibą w S. (dalej: „Grupa”).

Spółka - wraz z innymi podmiotami z Grupy - przystąpiła i obecnie jest na etapie wdrażania dwóch systemów automatycznej centralizacji środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych (tzw. cash-pooling), tj.:

1)system cash-poolingu dla rachunku Spółki w EUR

System dla rachunku Spółki w EUR stanowi tzw. cash-pooling rzeczywisty, a zatem wiążą się z nim realne (a nie wirtualne) przepływy środków pieniężnych w ramach systemu.

2)system cash-poolingu dla rachunku Spółki w PLN

System cash-poolingu dla rachunku Wnioskodawcy w PLN jest systemem nierzeczywistym (zwanym także wirtualnym).

Niniejszy wniosek dotyczy systemu cash-poolingu dla rachunku Spółki w EUR (dalej: „Cash-Pooling”), którego dotyczy dalszy opis. Cash-pooling dla rachunku Wnioskodawcy w PLN będzie przedmiotem odrębnego wniosku.

Celem wdrażanego Cash-Poolingu jest:

-poprawa płynności finansowej Grupy,

-optymalizacja zarządzania płynnością finansową,

-zminimalizowanie kosztów zarządzania środkami pieniężnymi,

-finansowanie uczestniczących w systemie spółek Grupy oraz

-zmaksymalizowanie przychodów z inwestycji pieniężnych poprzez wspólne zarządzanie płynnością.

W Cash-Poolingu uczestniczą w szczególności:

a)Spółka - jedyny uczestnik Cash-Poolingu posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz

b)należące do Grupy spółki będące zagranicznymi rezydentami podatkowymi działające na większości rynków europejskich, na których obecna jest Grupa (dalej: „Zagraniczni Uczestnicy”, a łącznie ze Spółką: „Uczestnicy”). Zagranicznych Uczestników będzie kilkunastu/kilkudziesięciu - Spółka nie ma obecnie dokładnych informacji, które spółki z grupy są/będą Uczestnikami Cash-Poolingu. Powiązanie podmiotów w Grupie jest różnorakie - występują zarówno bezpośrednie, jak i pośrednie powiązania kapitałowe.

Podmiotem pełniącym centralną rolę w zakresie organizacji Cash-Poolingu w ramach Grupy, jest spółka z siedzibą w S., zarejestrowana w rejestrze przedsiębiorców, będąca jednocześnie tzw. agentem rozliczeniowym struktury (Pool Leader).

Usługa Cash-Poolingu będzie świadczona w oparciu o postanowienia umowy nienazwanej „Cash Pool Agreement” zawartej pomiędzy Pool Leaderem z siedzibą w S., nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, a każdym z Uczestników Cash-Poolingu w tym ze Spółką (dalej: „Umowa”), jak również w oparciu o skierowane przez Spółkę do Banku upoważnienie Pool Leadera („Authority Letter”), na podstawie którego Spółka umocowała Pool Leadera do działania w jej imieniu m.in. w związku z usługami związanymi z obsługą systemu Cash-Poolingu, w szczególności do otworzenia i prowadzenia założonego dla Spółki rachunku bankowego (jak również pozyskania i przekazywania informacji związanych z założeniem i prowadzeniem takiego rachunku). Usługa Cash-Poolingu obsługiwana i świadczona jest przez bank na podstawie umowy (dalej: „Umowa z Bankiem”) zawartej pomiędzy Pool Leaderem, a Bankiem z siedzibą w S., (dalej: „Bank”). Bank nie jest i nie będzie zarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce.

W szczególności w celu uczestniczenia w systemie Cash-Poolingu dla Spółki został utworzony nowy zagraniczny rachunek bankowy w walucie EUR uczestniczący w Systemie.

Umowy zawierane w ramach Cash-Poolingu, w tym Umowa pomiędzy Pool Leaderem a Spółką oraz Authority Letter zostały poddane prawu s.

Bank jest odpowiedzialny za obsługę systemu Cash-Poolingu, tj. za czynności związane z prowadzeniem rachunków Uczestników oraz Pool Leadera i dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Cash-Poolingu. Czynności te polegają w szczególności na: utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkiem Pool Leadera (Header Account/Pool Account), rachunkami Uczestników, udostępnieniu platformy rozliczeniowej, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych itp.

Strony wskazały w Umowie, że celem Umowy jest aby Spółka mogła (i) zdeponować swoją nadwyżkę środków pieniężnych u Pool Leadera oraz (ii) pokryć swoje potrzeby gotówkowe głównie poprzez korzystanie ze środków Pool Leadera.

Spółka zakłada, że w praktyce będzie raczej dysponować nadwyżkami środków pieniężnych, które będzie udostępniać w ramach systemu Cash-Poolingu. (Nie może jednak wykluczyć, że w przyszłości w oparciu o system Cash-Poolingu będzie również pokrywać swoje potrzeby gotówkowe.)

Zgodnie z założeniami systemu Cash-Poolingu, na rachunku Pool Leadera centralizowane są środki pieniężne Uczestników. Następnie na zakończenie danego dnia środki te podlegają rzeczywistemu transferowi:

•część lub całość salda dodatniego na rachunkach bankowych Uczestników z rachunku Uczestnika na rachunek Pool Leadera lub

•środki wystarczające do pokrycia części lub całości salda ujemnego na rachunkach bankowych Uczestników z rachunku Pool Leadera na rachunek Uczestnika

- tak, aby na rachunkach Uczestników zawsze uzyskać saldo równe zeru lub inne wcześniej ustalone saldo docelowe.

W szczególności zgodnie z Umową:

•Dodatnie i/lub ujemne salda rachunku bankowego Spółki jako Uczestnika będą skutecznie przenoszone na rachunek Pool Leadera na koniec każdego dnia roboczego,

•Przelew kwot z/na rachunek Pool Leadera spowoduje powstanie (zwrotnych) wewnątrzgrupowych należności/zobowiązań pomiędzy Pool Leaderem, a Spółką jako Uczestnikiem, które jako takie zostaną ujęte w księgach zaangażowanych podmiotów.

Opisane powyżej należności/zobowiązania wewnątrzgrupowe są oprocentowane na zasadach wskazanych w Umowie.

Ponieważ Umowa została zawarta w opcji tzw. cash-poolingu jednokierunkowego, nie dochodzi do zwrotnych transferów pieniężnych na początku kolejnego dnia roboczego. Zobowiązania/należności będą rozliczane między Uczestnikami w ustalonych umownie okresach. Odsetki należne między Uczestnikami oraz Pool Leaderem z tytułu wzajemnych zobowiązań powstałych wskutek wdrożenia usługi Cash-Poolingu będą naliczane za każdy dzień utrzymywania się wierzytelności/ zobowiązania.

Rachunek Pool Leadera jest automatycznie połączony z strukturą cash-poolingu wirtualnego prowadzonego przez Bank.

Udział Spółki, podobnie jak innych Uczestników w systemie Cash-Poolingu ma charakter bierny. Także Pool Leader w ramach zawartej Umowy nie wykonuje na rzecz Uczestników struktury Cash-Poolingu żadnych czynności za wynagrodzeniem. Pool Leader jest jedynie odpowiedzialny za czynności techniczne takie jak: monitorowanie sald na rachunkach Uczestników struktury Cash-Poolingu oraz zbieranie i przekazywanie informacji na temat transakcji realizowanych w systemie Cash-Poolingu, czy też otwieranie na podstawie otrzymanych od Uczestników pełnomocnictw rachunków bankowych. W szczególności Pool Leader nie zarządza przepływami środków pieniężnych, które realizowane będą przez Bank na rzecz Spółki bądź jakichkolwiek innego Uczestnika.

Strony nie przewidują wykonywania przez Pool Leadera żadnych innych czynności. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia Pool Leadera, które byłoby mu należne od Uczestników systemu Cash-Poolingu.

W oparciu o przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości w księgach Spółki na koniec każdego miesiąca dokonywane są wyceny rachunków bankowych dla rozliczeń Cash-Poolingu. W wyniku dokonywanej przez Spółkę wyceny rachunków bankowych powstawać będą różnice kursowe od środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych. Spółka w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu będzie więc rozpoznawać różnice kursowe w oparciu o przepisy ustawy o rachunkowości. Spółka zgodnie z art. 9b ust. 1 pkt 2 Ustawy CIT, korzysta z możliwości rozliczania różnic kursowych na podstawie przepisów o rachunkowości.

Uzupełnienie wniosku

Spółki jako Uczestnika nie będzie łączyć z pozostałymi Uczestnikami jakikolwiek stosunek prawny (umowa).

Spółka jako Uczestnik w ramach struktury Cash Pooling nie będzie wykonywać jakichkolwiek czynności na rzecz pozostałych podmiotów systemu (tj. Pool Leadera, innych uczestników lub Banku).

Pytania w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku)

2.Czy w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu?

3.Czy kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu powinny być uwzględniane w rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT?

4.Czy w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa od Pool Leadera jakiekolwiek usługi, które powinny zostać przez nią rozliczone jako import usług?

Państwa stanowisko w sprawie w zakresie podatku od towarów i usług (oznaczone jak we wniosku)

2.Zdaniem Spółki w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu.

3.Zdaniem Spółki, kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu nie powinny być uwzględniane w rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności nie powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT ani strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT.

4.Zdaniem Spółki w ramach Cash-Poolingu Spółka nie nabywa od Pool Leadera jakichkolwiek usług, a w związku z tym nie dokonuje importu usług, który powinna rozliczać w Polsce.

UZASADNIENIE

Pytanie 2

W związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlegają odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju.

Stosownie natomiast do art. 8 ust. 1 Ustawy VAT przez świadczenie usług, o którym mowa w art. 5 ust. 1 pkt 1, rozumie się każde świadczenie na rzecz osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, które nie stanowi dostawy towarów w rozumieniu art. 7, w tym również:

1)przeniesienie praw do wartości niematerialnych i prawnych, bez względu na formę, w jakiej dokonano czynności prawnej;

2)zobowiązanie do powstrzymania się od dokonania czynności lub do tolerowania czynności lub sytuacji;

3)świadczenie usług zgodnie z nakazem organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w jego imieniu lub nakazem wynikającym z mocy prawa.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem co do zasady usługę w rozumieniu Ustawy VAT, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

-w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

-świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT. Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 Ustawy VAT jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług co do zasady podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 Ustawy VAT, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług.

W myśl art. 8 ust. 2 Ustawy VAT za odpłatne świadczenie usług uznaje się również:

1)użycie towarów stanowiących część przedsiębiorstwa podatnika do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika, w tym w szczególności do celów osobistych podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, jeżeli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych;

2)nieodpłatne świadczenie usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

- w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

- w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy - opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy - czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 Ustawy VAT podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, o której mowa w ust. 2, bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.

Zgodnie z art. 15 ust. 2 Ustawy VAT działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.

Polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash-poolingu. Umowa cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

Cash-Pooling, w którym uczestniczy Spółka, jest usługą wykonywaną przez Bank. Spółka jako uczestnik Cash-Poolingu nie świadczy natomiast usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT.

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash-Poolingu w roli usługodawcy występuje Bank, który będzie obsługiwać Umowę. Bank jest odpowiedzialny za czynności, które stanowią istotę Cash-Poolingu, tj. utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkiem Pool-Leadera, rachunkami Uczestników, udostępnieniu platformy rozliczeniowej, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych.

W przedmiotowej sprawie, wykonywanie czynności związanych z funkcjonowaniem Umowy będzie leżało w gestii Banku. W ramach Umowy Spółka nie będzie zawierała odrębnych transakcji z innymi Uczestnikami, jak również nie będzie świadczyć usług na rzecz pozostałych Uczestników. Rola Spółki ma charakter bierny i sprowadzać się będzie do udostępnienia Bankowi swego rachunku w celu umożliwienia mu realizacji jego obowiązków w ramach Cash-Poolingu. Spółka nie jest też uprawniona do otrzymania wynagrodzenia w zamian za jakiekolwiek czynności realizowane na podstawie Umowy.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 Ustawy VAT, czynności wykonywane przez Spółkę w ramach Umowy, pozostają poza zakresem opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Tym samym, otrzymane przez Spółkę odsetki nie będą stanowiły wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług podlegających opodatkowaniu VAT, stanowić natomiast będą zyski z inwestowania własnego kapitału Spółki..

Podejmowane przez Spółkę czynności w ramach Cash-Poolingu nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usług, o którym mowa w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT, gdyż nie będą one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza Spółki.

Stanowisko powyższe potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

•interpretacja z dnia 5 maja 2023 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.191.2023.2.AMA,

•interpretacja z dnia 21 kwietnia 2023 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.63.2023.2.RK,

•interpretacja z dnia 29 marca 2023 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.89.2023.2.AMA.

Pytanie 3

Kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu nie powinny być uwzględniane w rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności nie powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT ani strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT.

Zgodnie art. 86 ust. 1 Ustawy VAT w zakresie w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego, z zastrzeżeniem art. 114, art. 119 ust. 4, art. 120 ust. 17 i 19 oraz art. 124.

Zgodnie natomiast z treścią art. 90 ust. 1 Ustawy VAT w stosunku do towarów i usług, które są wykorzystywane przez podatnika do wykonywania czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, jak i czynności, w związku z którymi takie prawo nie przysługuje, podatnik jest obowiązany do odrębnego określenia kwot podatku naliczonego związanych z czynnościami, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego.

Na podstawie art. 90 ust. 2 Ustawy VAT jeżeli nie jest możliwe wyodrębnienie całości lub części kwot, o których mowa w ust. 1, podatnik może pomniejszyć kwotę podatku należnego o taką część kwoty podatku naliczonego, którą można proporcjonalnie przypisać czynnościom, w stosunku do których podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, z zastrzeżeniem ust. 10.

W myśl art. 90 ust. 3 Ustawy VAT proporcję, o której mowa w ust. 2, ustala się jako udział rocznego obrotu z tytułu czynności, w związku z którymi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, w całkowitym obrocie uzyskanym z tytułu czynności, w związku z którymi podatnikowi przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego, oraz czynności, w związku z którymi podatnikowi nie przysługuje takie prawo.

Zgodnie ze stanowiskiem Spółki zaprezentowanym w odpowiedzi na Pytanie 2, działania podejmowane przez nią jako Uczestnika w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 Ustawy VAT. Odsetki uzyskiwane przez Spółkę w związku z uczestnictwem w Cash-Poolingu nie stanowią wynagrodzenia z tytułu świadczenia usług. Spółka jako Uczestnik nie będą działać w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 Ustawy VAT.

Tym samym Spółka nie będzie zobowiązana do uwzględnienia kwot uzyskanych w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu w proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT. Kalkulacja tego współczynnika nie obejmuje bowiem kwot, które związane są z czynnościami wyłączonymi z zakresu opodatkowania VAT.

Na mocy art. 86 ust. 2a Ustawy VAT w przypadku nabycia towarów i usług wykorzystywanych zarówno do celów wykonywanej przez podatnika działalności gospodarczej, jak i do celów innych niż działalność gospodarcza, z wyjątkiem celów osobistych, do których ma zastosowanie art. 7 ust. 2 i art. 8 ust. 2, oraz celów, o których mowa w art. 8 ust. 5 - w przypadku, o którym mowa w tym przepisie, gdy przypisanie tych towarów i usług w całości do działalności gospodarczej podatnika nie jest możliwe, kwotę podatku naliczonego, o której mowa w ust. 2, oblicza się zgodnie ze sposobem określenia zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej, zwanym dalej "sposobem określenia proporcji". Sposób określenia proporcji powinien najbardziej odpowiadać specyfice wykonywanej przez podatnika działalności i dokonywanych przez niego nabyć.

Wspominane wyżej cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 Ustawy VAT. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. Przez cele inne niż działalność gospodarcza rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 Ustawy VAT. Takimi sferami będą przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatna działalność statutowa.

Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że obowiązek ustalania zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a uzależniony został od łącznego spełnienia następujących warunków:

-podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

-podatnik nabywa towary/usługi zarówno dla celów czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

-podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług wyłącznie do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

Udział w Cash-Poolingu towarzyszy działalności gospodarczej i nie stanowi obok niej odrębnego przedmiotu działalności Spółki. Uczestnictwo w systemie Cash-Poolingu ma na celu zapewnienie najbardziej efektywnego zarządzania posiadanymi środkami pieniężnymi i efektywnego finansowania bieżących potrzeb Uczestników w zakresie poprawy płynności finansowej poszczególnych Uczestników.

Zatem, płatności otrzymywane w ramach systemu Cash-Poolingu mieszczą się w sferze działalności gospodarczej Spółki wskazanej w art. 15 ust. 2 Ustawy VAT, a tym samym mieszczą się one w pojęciu „celów związanych z działalnością gospodarczą”, w rozumieniu art. 86 ust. 2a Ustawy VAT. Wobec powyższego, w związku z uczestnictwem w systemie, Spółka nie będzie również zobowiązana do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy VAT.

Powyższe stanowisko zaprezentował Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej m.in. w następujących interpretacjach indywidualnych:

•interpretacja z dnia 6 kwietnia 2023 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.59.2023.1.JJ,

•interpretacja z dnia 21 kwietnia 2023 r. o sygn. 0114-KDIP4-3.4012.63.2023.2.RK.

Pytanie 4

W ramach Cash-Poolingu Spółka nie nabywa od Pool Leadera jakichkolwiek usług, a w związku z tym nie dokonuje importu usług, który powinna rozliczać w Polsce.

W odpowiedzi na Pytanie 2 Spółka przywołała przepisy Ustawy VAT regulujące zasady uznawania danego świadczenia za czynność opodatkowaną VAT.

Polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash-poolingu. Umowa cash-poolingu jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy.

Cash-Pooling jest zatem usługą wykonywaną przez Bank. W roli usługodawcy występuje więc Bank, który będzie obsługiwać Umowę. Bank jest odpowiedzialny za czynności, które stanowią istotę Cash-Poolingu, tj. utrzymywanie i zarządzanie rachunkiem Pool-Leadera, rachunkami Uczestników, udostępnienie platformy rozliczeniowej, dokonywanie zautomatyzowanych transferów pieniężnych.

Pool Leader nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT. Pool Leader jest jedynie odpowiedzialny za czynności techniczne takie jak: monitorowanie sald na rachunkach Uczestników struktury Cash-Poolingu oraz zbieranie i przekazywanie informacji na temat transakcji realizowanych w systemie Cash-Poolingu, czy też otwieranie na podstawie otrzymanych od Uczestników pełnomocnictw rachunków bankowych. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia Pool Leadera, które byłoby mu należne od Uczestników systemu Cash-Poolingu.

W związku z powyższym w systemie Cash-Poolingu w roli usługodawcy występuje wyłącznie Bank, natomiast Pool Leader będzie odbiorcą usług świadczonych przez Bank.

Tym samym Pool Leader uczestnicząc w systemie Cash-Poolingu nie będzie świadczyć usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 Ustawy VAT. Podejmowane przez Pool Leadera czynności w ramach Cash-Poolingu nie będą również stanowiły nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 Ustawy VAT, nie będą bowiem służyć do celów innych niż działalność gospodarcza.

Stosownie do art. 2 pkt 9 Ustawy VAT przez import usług rozumie się świadczenie usług, z tytułu wykonania których podatnikiem jest usługobiorca, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 4.

W oparciu o zasadę ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 Ustawy VAT miejscem świadczenia usług w przypadku świadczenia usług na rzecz podatnika jest miejsce, w którym podatnik będący usługobiorcą posiada siedzibę działalności gospodarczej, z zastrzeżeniem ust. 2-4 oraz art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n.

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT podatnikami są również osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające usługi, jeżeli łącznie spełnione są następujące warunki:

a)usługodawcą jest podatnik nieposiadający siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju, a w przypadku usług, do których stosuje się art. 28e, podatnik ten nie jest zarejestrowany zgodnie z art. 96 ust. 4,

b)usługobiorcą jest:

-w przypadku usług, do których stosuje się art. 28b - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4,

-w przypadku transferu bonów jednego przeznaczenia, w przypadku których miejscem świadczenia usług, których te bony dotyczą, jest terytorium kraju - podatnik, o którym mowa w art. 15, lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15,

-w pozostałych przypadkach - podatnik, o którym mowa w art. 15, posiadający siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju lub osoba prawna niebędąca podatnikiem, o którym mowa w art. 15, posiadająca siedzibę na terytorium kraju i zarejestrowana lub obowiązana do zarejestrowania zgodnie z art. 97 ust. 4.

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę.

Pool Leader nie świadczy w ramach systemu Cash-Poolingu żadnych usług, w tym też nie świadczy usług, których usługobiorcą jest Spółka. W związku z powyższym w niniejszej sprawie nie znajdą zastosowania przepisy art. 28b Ustawy VAT, dotyczący ustalenia miejsca świadczenia usług ani art. 17 ust. 1 pkt 4 Ustawy VAT, wskazujący podmiot zobowiązany do rozliczenia VAT. W związku z powyższym Spółka nie będzie zobowiązana do wykazania w Polsce importu usług w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu.

Powyższe stanowisko znajduje potwierdzenie m.in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 5 maja 2023 r. o sygn. 0111-KDIB3-1.4012.191.2023.2.AMA.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570), zwanej dalej ustawą lub ustawą o VAT,

Zakres tych czynności sformułowany został odpowiednio w art. 7 i w art. 8 ww. ustawy.

Stosownie do art. 7 ust. 1 ustawy,

W myśl natomiast art. 8 ust. 1 ustawy,

Definicja świadczenia usług ma charakter dopełniający definicję dostawy towarów i jest wyrazem realizacji powszechności opodatkowania podatkiem od towarów i usług transakcji wykonywanych przez podatnika w ramach działalności gospodarczej.

Pod pojęciem usługi należy rozumieć każde zachowanie, na które składać się może zarówno działanie (uczynienie, wykonanie czegoś na rzecz innej osoby), jak i zaniechanie (nieczynienie bądź też tolerowanie). Przy ocenie charakteru świadczenia jako usługi należy mieć na względzie, że ustawa zalicza do grona usług każde świadczenie, które nie jest dostawą towarów w myśl art. 7 ustawy. Każde świadczenie niebędące dostawą towarów polegające na działaniu, zaniechaniu lub tolerowaniu czyjegoś zachowania stanowi zatem, co do zasady, usługę w rozumieniu ustawy, niemniej jednak muszą być przy tym spełnione następujące warunki:

- w następstwie zobowiązania, w wykonaniu którego usługa jest świadczona, nabywca jest bezpośrednim beneficjentem świadczenia,

- świadczonej usłudze odpowiada świadczenie wzajemne ze strony nabywcy (wynagrodzenie).

Należy podkreślić, że oba ww. warunki winny być spełnione łącznie, aby świadczenie podlegało jako usługa, opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Przy czym z treści powołanego wyżej przepisu art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy jednoznacznie wynika, że dostawa towarów i świadczenie usług, co do zasady, podlegają opodatkowaniu VAT wówczas, gdy są wykonywane odpłatnie (z wyjątkiem przypadków ściśle określonych w art. 7 ust. 2 oraz w art. 8 ust. 2 cyt. ustawy).

Aby uznać dane świadczenie za odpłatne, musi istnieć stosunek prawny pomiędzy świadczącym usługę a odbiorcą, a w zamian za wykonanie usługi powinno zostać wypłacone wynagrodzenie. Przy czym przepisy ustawy nie określają postaci wynagrodzenia.

W dorobku orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (np. wyrok z dnia 8 marca 1988 r. w sprawie C-102/86 Apple and Pear Development Council przeciwko Commissioners of Customs and Excise), przyjmuje się, że odpłatność ma miejsce wtedy, gdy istnieje bezpośredni związek pomiędzy dostawą towarów lub świadczeniem usług a otrzymanym wynagrodzeniem, przy czym wynagrodzenie jakkolwiek musi być wyrażone w pieniądzu, to jednak nie musi być w tej formie dokonane. Należy podkreślić, że na gruncie przepisów o podatku od towarów i usług bez znaczenia pozostaje to, czy kwota uzyskanego wynagrodzenia (cena) została skalkulowana tak, że stanowi tylko koszt wytworzenia towaru lub wykonania usługi, czy została powiększona także o zysk sprzedającego.

Skoro przepisy nie określają formy zapłaty za świadczoną usługę, należy uznać, że zobowiązanie usługobiorcy może mieć postać świadczenia nie tylko określonej sumy pieniędzy, ale także świadczenie innej usługi (usługi wzajemnej). Oznacza to, że z danego stosunku prawnego, na podstawie którego wykonywana jest usługa, musi wynikać wyraźna, bezpośrednia korzyść na rzecz świadczącego usługę. Ponadto, aby dana czynność (świadczenie) podlegała opodatkowaniu podatkiem VAT, musi istnieć bezpośredni związek o charakterze przyczynowym pomiędzy świadczoną usługą a świadczeniem wzajemnym. Otrzymana zapłata powinna być konsekwencją wykonania świadczenia.

Odpłatność określana jest przez strony umowy i jeśli strony ustalą zapłatę, wówczas wykonane świadczenie staje się odpłatne. W przypadku istnienia świadczenia wzajemnego otrzymanego przez świadczącego usługę, należy uznać czynności wykonywane w ramach zawartej umowy za odpłatne świadczenie usług określone w art. 8 ust. 1 ustawy, podlegające opodatkowaniu na zasadach ogólnych.

Zatem za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT uważane mogą być takie sytuacje, w których:

-istnieje związek prawny między usługodawcą i usługobiorcą, w ramach którego następuje świadczenie wzajemne,

-wynagrodzenie otrzymane przez usługodawcę stanowi wartość faktycznie przekazaną w zamian za usługi świadczone na rzecz usługobiorcy,

-istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru lub usługi,

-odpłatność za otrzymane świadczenie (towar lub usługę) pozostaje w bezpośrednim związku z czynnością, która miałaby być opodatkowana tym podatkiem,

-istnieje możliwość wyrażenia w pieniądzu wartości tego świadczenia wzajemnego.

Ponadto, zgodnie z unormowaniami zawartymi w art. 8 ust. 2 ustawy, w pewnych, ściśle określonych przypadkach, również nieodpłatne świadczenie usług należy uznać za spełniające definicję odpłatnego świadczenia usług

W myśl art. 8 ust. 2 ustawy,

Z powyższych zapisów wynika, że aby nieodpłatne świadczenie usług podlegało opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, muszą być spełnione określone warunki:

• w przypadku użycia towarów stanowiących część przedsiębiorstwa - użycie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika oraz istnienie prawa podatnika do odliczenia - w całości lub w części - podatku naliczonego przy nabyciu, imporcie lub wytworzeniu tych towarów (warunki te muszą być spełnione łącznie),

• w przypadku świadczenia usług - świadczenie ich do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Zatem dla ustalenia, czy konkretna, nieodpłatna czynność podlega opodatkowaniu w związku z uznaniem jej za odpłatne świadczenie usług, istotny jest cel jej świadczenia. Jeżeli nieodpłatne świadczenie wpisuje się w cel prowadzonej działalności gospodarczej, wtedy przesłanka uznania takiej nieodpłatnej czynności za odpłatne świadczenie usług podlegające opodatkowaniu nie zostanie spełniona. Stwierdzenie takie uzależnione jednak jest od konkretnych okoliczności jakie w danej sprawie występują.

Należy wskazać, że zakres opodatkowania podatkiem VAT wyznacza nie tylko czynnik przedmiotowy – opodatkowaniu podlega odpłatna dostawa towarów lub odpłatne świadczenie usług, ale także czynnik podmiotowy – czynności muszą być wykonywane przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy o VAT,

Zgodnie z ust. 2 powołanego artykułu,

Należy zauważyć, że polskie przepisy podatkowe nie zawierają regulacji dotyczących umowy cash poolingu. Występująca w obrocie prawnym jako umowa nienazwana – umowa cash poolingu porównywana jest często z umową pożyczki. Chociaż umowa ta do pewnego stopnia przypomina w swym charakterze uregulowaną w polskim prawie umowę pożyczki, jednak nie wyczerpuje istotnych jej znamion. Nie dochodzi w tym przypadku do zawarcia umowy pożyczki, ponieważ brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot.

Umowa „cash poolingu” jest formą efektywnego zarządzania środkami finansowymi, stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej, lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Sprowadza się ona do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Pozwala to na kompensowanie przejściowych nadwyżek, wykazywanych przez jedne z podmiotów, z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki temu dochodzi do minimalizowania kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy poprzez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. W ramach porozumienia cash poolingu uczestnicy wskazują podmiot organizujący cash pooling i zarządzający systemem. Zarządzający systemem w ramach umowy zapewnia dla wszystkich uczestników systemu środki finansowe na pokrycie sald ujemnych, a w przypadku wystąpienia sald dodatnich na rachunkach uczestników, to na jego rachunek trafiają środki finansowe.

Usługa cash poolingu jest zatem usługą zazwyczaj wykonywaną przez bank. Natomiast uczestnictwo w strukturze cash poolingu nie jest żadnym świadczeniem. Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Jak wynika z opisu sprawy, są Państwo zarejestrowanym w Polsce czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług, który prowadzi działalność gospodarczą opodatkowaną VAT. Należą Państwo do międzynarodowej grupy kapitałowej z siedzibą w S. Wraz z innymi podmiotami z Grupy przystąpili Państwo i są obecnie na etapie wdrażania dwóch systemów automatycznej centralizacji środków pieniężnych zgromadzonych na rachunkach bankowych (tzw. cash-pooling), tj.:

1)system cash-poolingu dla rachunku Spółki w EUR

System dla rachunku Spółki w EUR stanowi tzw. cash-pooling rzeczywisty, a zatem wiążą się z nim realne (a nie wirtualne) przepływy środków pieniężnych w ramach systemu.

2)system cash-poolingu dla rachunku Spółki w PLN

System cash-poolingu dla rachunku Wnioskodawcy w PLN jest systemem nierzeczywistym (zwanym także wirtualnym).

Celem wdrażanego Cash-Poolingu jest:

-poprawa płynności finansowej Grupy,

-optymalizacja zarządzania płynnością finansową,

-zminimalizowanie kosztów zarządzania środkami pieniężnymi,

-finansowanie uczestniczących w systemie spółek Grupy oraz

-zmaksymalizowanie przychodów z inwestycji pieniężnych poprzez wspólne zarządzanie płynnością.

W Cash-Poolingu uczestniczą w szczególności:

a)Spółka - jedyny uczestnik Cash-Poolingu posiadający siedzibę działalności gospodarczej na terytorium Polski oraz

b)należące do Grupy spółki będące zagranicznymi rezydentami podatkowymi działające na większości rynków europejskich, na których obecna jest Grupa.

Podmiotem pełniącym centralną rolę w zakresie organizacji Cash-Poolingu w ramach Grupy, jest spółka T. z siedzibą w S. Usługa Cash-Poolingu będzie świadczona w oparciu o postanowienia umowy nienazwanej „Cash Pool Agreement” zawartej pomiędzy Pool Leaderem z siedzibą w S., nieposiadającym siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium Polski, a każdym z Uczestników Cash-Poolingu w tym ze Spółką, jak również w oparciu o skierowane przez Spółkę do Banku upoważnienie Pool Leadera („Authority Letter”), na podstawie którego Spółka umocowała Pool Leadera do działania w jej imieniu m.in. w związku z usługami związanymi z obsługą systemu Cash-Poolingu, w szczególności do otworzenia i prowadzenia założonego dla Spółki rachunku bankowego (jak również pozyskania i przekazywania informacji związanych z założeniem i prowadzeniem takiego rachunku). Usługa Cash-Poolingu obsługiwana i świadczona jest przez bank na podstawie umowy zawartej pomiędzy Pool Leaderem, a Bankiem z siedzibą w S. Bank nie jest i nie będzie zarejestrowany na potrzeby VAT w Polsce. W szczególności w celu uczestniczenia w systemie Cash-Poolingu dla Spółki został utworzony nowy zagraniczny rachunek bankowy w walucie EUR uczestniczący w Systemie. Umowy zawierane w ramach Cash-poolingu, w tym Umowa pomiędzy Pool Leaderem a Spółką oraz Authority Letter zostały poddane prawu s. Bank jest odpowiedzialny za obsługę systemu Cash-Poolingu, tj. za czynności związane z prowadzeniem rachunków Uczestników oraz Pool Leadera i dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Cash-Poolingu. Czynności te polegają w szczególności na: utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkiem Pool Leadera (Header Account/Pool Account), rachunkami Uczestników, udostępnieniu platformy rozliczeniowej, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych itp. Udział Spółki, podobnie jak innych Uczestników w systemie Cash-Poolingu ma charakter bierny. Także Pool Leader w ramach zawartej Umowy nie wykonuje na rzecz Uczestników struktury Cash-Poolingu żadnych czynności za wynagrodzeniem. Pool Leader jest jedynie odpowiedzialny za czynności techniczne takie jak: monitorowanie sald na rachunkach Uczestników struktury Cash-Poolingu oraz zbieranie i przekazywanie informacji na temat transakcji realizowanych w systemie Cash-Poolingu, czy też otwieranie na podstawie otrzymanych od Uczestników pełnomocnictw rachunków bankowych. W szczególności Pool Leader nie zarządza przepływami środków pieniężnych, które realizowane będą przez Bank na rzecz Spółki bądź jakichkolwiek innego Uczestnika. Strony nie przewidują wykonywania przez Pool Leadera żadnych innych czynności. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia Pool Leadera, które byłoby mu należne od Uczestników systemu Cash-Poolingu. Spółki jako Uczestnika nie będzie łączyć z pozostałymi Uczestnikami jakikolwiek stosunek prawny (umowa). Spółka jako Uczestnik w ramach struktury Cash Pooling nie będzie wykonywać jakichkolwiek czynności na rzecz pozostałych podmiotów systemu (tj. Pool Leadera, innych uczestników lub Banku).

Wątpliwości Państwa dotyczą w pierwszej kolejności kwestii, czy w związku z uczestnictwem w systemie Cash-Poolingu, w szczególności w związku z otrzymywaniem i wypłacaniem odsetek w ramach systemu, Spółka nie świadczy jakiejkolwiek usługi w rozumieniu Ustawy VAT na rzecz innych uczestników Cash-Poolingu (pytanie nr 2).

Z uwagi na cechy charakterystyczne systemu Cash Poolingu należy zauważyć, że w niniejszej sprawie, w roli usługodawcy występuje Bank, mający siedzibę w S., który będzie obsługiwał umowę Cash Poolingu natomiast rolę zarządzającego systemem pełni jeden z uczestników systemu Cash Poolingu, należący także do tej samej grupy kapitałowej, tzw. Pool Leader. To Bank wykonuje na rzecz Państwa jako Uczestnika, szereg czynności składających się łącznie na jedną usługę w postaci systemu zarządzania płynnością finansową, tzw. usługi cash-poolingu rzeczywistego. Bank jest odpowiedzialny za czynności polegają w szczególności na utrzymywaniu i zarządzaniu rachunkiem Pool Leadera, rachunkami Uczestników, udostępnieniu platformy rozliczeniowej, dokonywaniu zautomatyzowanych transferów pieniężnych itp.

Mając na uwadze powyższe, nie świadczą Państwo usług jako Uczestnik systemu Cash Poolingu, w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy. Jak bowiem wynika z opisu sprawy, jako Uczestnik struktury cash poolingu nie uzyskują Państwo wynagrodzenia za jakiekolwiek czynności realizowane na podstawie Umowy. Mogą Państwo jedynie otrzymywać odsetki, lub być zobowiązani do ich zapłaty.

Podejmowane przez Państwa czynności w ramach opisanej umowy nie stanowią również nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z opłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż Państwa działalność gospodarcza. Zatem z tytułu wykonywania ww. czynności, nie działają Państwo w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Podsumowując należy stwierdzić, że w świetle art. 5 ust. 1 ustawy, z tytułu uczestnictwa w systemie cash poolingu nie wykonują Państwo, jako Uczestnik niebędący Pool Leaderem, czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy.

Tym samym, Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 2 należało uznać za prawidłowe.

Państwa wątpliwości w zakresie podatku od towarów i usług dotyczą również kwestii czy kwoty odsetek otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach systemu Cash-Poolingu powinny być uwzględniane rozliczeniach VAT Spółki, w szczególności czy powinny być uwzględniane w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 Ustawy VAT lub strukturze sprzedaży, o której mowa w art. 86 ust. 2a Ustawy VAT (pytanie nr 3).

Zgodnie art. 86 ust. 1 ustawy,

Zgodnie natomiast z treścią art. 90 ust. 1 ustawy,

Na podstawie art. 90 ust. 2 ustawy,

W myśl art. 90 ust. 3 ustawy,

Należy również zauważyć, że w świetle art. 90 ust. 6 ustawy,

Jak wskazano powyżej, działania podejmowane przez Państwa jako Uczestnika w związku z uczestnictwem w systemie Cash Pooling nie stanowią świadczenia usług w rozumieniu art. 8 ustawy. Odsetki uzyskane przez Państwa w związku z uczestnictwem w Usłudze nie stanowią wynagrodzenia z tytułu ich świadczenia. Państwo jako Uczestnik nie działają w charakterze podatnika podatku od towarów i usług, w rozumieniu art. 15 ust. 1 ustawy.

Na mocy art. 86 ust. 2a ustawy,

Zgodnie z art. 86 ust. 2b ustawy,

Wspominane wyżej cele prowadzonej działalności gospodarczej należy rozpatrywać w kontekście definicji działalności gospodarczej, określonej w art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. W związku z prowadzeniem działalności gospodarczej u podatnika mogą wystąpić działania czy sytuacje, które nie generują opodatkowania VAT. Przez cele inne niż działalność gospodarcza rozumie się sferę działalności danego podmiotu niebędącą działalnością gospodarczą w rozumieniu art. 15 ust. 2 i 3 ustawy. Takimi sferami będą przykładowo działalność podmiotu w charakterze organu władzy czy nieodpłatna działalność statutowa.

Analiza przytoczonych przepisów prowadzi do wniosku, że obowiązek ustalania zakresu prawa do odliczenia VAT naliczonego przy wykorzystaniu proporcji, o której mowa w art. 86 ust. 2a uzależniony został od łącznego spełnienia następujących warunków:

- podatnik wykonuje zarówno czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

- podatnik nabywa towary/usługi zarówno dla celów czynności, które mają związek z prowadzoną przez niego działalnością gospodarczą, jak i czynności, które nie wykazują takiego związku;

- podatnik nie jest w stanie przyporządkować w całości nabywanych towarów/usług wyłącznie do prowadzonej przez niego działalności gospodarczej.

W opisanej sytuacji mamy do czynienia z czynnościami (cash poolingu), które towarzyszą działalności gospodarczej i nie stanowią obok niej odrębnego przedmiotu Państwa działalności. Celem wdrażanego Cash Poolingu jest:

-poprawa płynności finansowej Grupy,

-optymalizacja zarządzania płynnością finansową,

-zminimalizowanie kosztów zarządzania środkami pieniężnymi,

-finansowanie uczestniczących w systemie spółek Grupy oraz

-zmaksymalizowanie przychodów z inwestycji pieniężnych poprzez wspólne zarządzanie płynnością.

Zatem, płatności otrzymywane w ramach systemu cash poolingu mieszczą się w sferze działalności gospodarczej podatnika wskazanej w art. 15 ust. 2 ustawy o VAT, a tym samym mieszczą się one w pojęciu „celów związanych z działalnością gospodarczą”, w rozumieniu art. 86 ust. 2a ustawy. Wobec powyższego, w związku z uczestnictwem w systemie, nie są Państwo zobowiązani do ustalania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej według „sposobu ustalenia proporcji”, o którym mowa w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT.

Nie są też Państwo zobowiązani do uwzględnienia kwot otrzymywanych lub wypłacanych z rachunku Spółki w ramach Systemu Cash Poolingu w tzw. proporcji sprzedaży, o której mowa w art. 90 ust. 2 i 3 ustawy o VAT. Kalkulacja tego współczynnika nie obejmuje bowiem kwot, które związane są z czynnościami wyłączonymi z zakresu opodatkowania VAT.

W związku z powyższym Państwa stanowisko w zakresie pytania nr 3 jest prawidłowe.

Państwa wątpliwości dotyczą także kwestii czy w ramach Cash-Poolingu Spółka nabywa od Pool Leadera jakiekolwiek usługi, które powinny zostać przez nią rozliczone jako import usług? (pytanie nr 4).

Należy pamiętać, że nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów/świadczenie usług podlega opodatkowaniu podatkiem VAT. Aby dana czynność była opodatkowana tym podatkiem musi bowiem być wykonana przez podmiot, który w związku z jej wykonywaniem działa jako podatnik podatku VAT.

Ponadto należy wskazać, że w przypadku świadczenia usług, bardzo istotnym dla prawidłowego rozliczenia podatku od towarów i usług jest określenie miejsca świadczenia danej usługi. Od poprawności określenia miejsca świadczenia zależy, czy dana usługa podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług w Polsce, czy też nie.

Miejsce świadczenia przy świadczeniu usług regulują przepisy art. 28a do 28o ustawy.

Stosownie do art. 28a ustawy,

Art. 28a ustawy, wprowadza drugą definicję podatnika. Definicja ta ma zastosowanie tylko w przypadku ustalania miejsca świadczenia usług. Podatnikiem według tej regulacji, jest podmiot wykonujący samodzielnie działalność gospodarczą. Ustawodawca odwołuje się w tym celu do definicji działalności gospodarczej ustalonej w art. 15 ust. 2 ustawy.

Zgodnie z zasadą ogólną zawartą w art. 28b ust. 1 ustawy,

Jak stanowi art. 28b ust. 2 ustawy:

Z przywołanych wyżej przepisów ustawy wynika zatem, że co do zasady, usługa świadczona na rzecz podatnika w rozumieniu art. 28a ustawy inna niż wskazana w art. 28e, art. 28f ust. 1 i 1a, art. 28g ust. 1, art. 28i, art. 28j ust. 1 i 2 oraz art. 28n ustawy podlega opodatkowaniu w miejscu siedziby działalności gospodarczej usługobiorcy, chyba że jest świadczona dla stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej usługobiorcy, które znajduje się w innym miejscu niż jego siedziba działalności gospodarczej, wówczas miejscem świadczenia tej usługi jest stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla którego ta usługa jest świadczona.

Stosownie do art. 2 pkt 9 ustawy:

W myśl art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy,

Zgodnie z art. 17 ust. 2 ustawy,

Ponadto, w myśl art. 17 ust. 1a ustawy,

Przepis art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy wprowadza mechanizm tzw. odwrotnego obciążenia, który polega na opodatkowaniu usług przez usługobiorcę. Powiązanie tego mechanizmu z regulacjami w zakresie określenia miejsca świadczenia usług ma na celu, z jednej strony opodatkowanie usług w miejscu ich konsumpcji, a z drugiej strony, zaoszczędzenie usługodawcy obowiązków związanych z rejestracją oraz rozliczeniem podatku.

Warunkiem zastosowania odwrotnego obciążenia na podstawie art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy względem usług, do których stosuje się art. 28b jest, aby usługodawca nie posiadał siedziby działalności gospodarczej oraz stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej na terytorium kraju. Natomiast usługobiorcą był m.in. podatnik, o którym mowa w art. 15 ustawy posiadający siedzibę działalności gospodarczej bądź stałe miejsce prowadzenia działalności na terytorium kraju.

Jak wskazano we wniosku, to Bank jest odpowiedzialny za obsługę systemu Cash-Poolingu, tj. za czynności związane z prowadzeniem rachunków Uczestników oraz Pool Leadera i dokonywaniem operacji związanych z poszczególnymi rachunkami biorącymi udział w Cash-Poolingu. Pool Leader nie zarządza przepływami środków pieniężnych, które realizowane są przez Bank na rzecz Spółki bądź jakichkolwiek innego Uczestnika. Pool Leader w ramach zawartej Umowy nie wykonuje na rzecz Uczestników struktury Cash-Poolingu żadnych czynności za wynagrodzeniem. Pool Leader jest jedynie odpowiedzialny za czynności techniczne. Umowa nie przewiduje wynagrodzenia Pool Leadera, które byłoby mu należne od Uczestników systemu Cash-Poolingu.

W związku z powyższym w przedmiotowej sprawie w roli usługodawcy występuje wyłącznie Bank, który wykonuje czynności polegające na zapewnieniu funkcjonowania systemu, natomiast Uczestnicy systemu są beneficjentami usług świadczonych przez Bank.

Tym samym, Spółka T. z siedzibą w S. uczestnicząc w systemie cash poolingu jako Pool Leader, nie świadczy usług w rozumieniu art. 8 ust. 1 ustawy o VAT. Podejmowane przez tę Spółkę jako Pool Leadera czynności w ramach opisanej umowy nie stanowią również nieodpłatnego świadczenia usług zrównanego z odpłatnym świadczeniem usługi, o którym mowa w art. 8 ust. 2 ustawy, gdyż treść wniosku nie wskazuje, by miały one służyć do celów innych niż działalność gospodarcza tej Spółki.

Zatem należy stwierdzić, że w świetle opisanego stanu faktycznego Spółka T. z siedzibą w S. jako Uczestnik będący Pool Leaderem, z tytułu uczestnictwa w systemie cash-poolingu, nie wykonuje czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w rozumieniu art. 5 ust. 1 ustawy o VAT.

W związku z powyższym, w ramach systemu Cash Pooling nie nabywają Państwo od Pool Leadera żadnych usług podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, a w związku z tym nie są Państwo zobowiązani z tego tytułu dokonać importu usług, który powinni Państwo rozliczać w Polsce.

Tym samym Państwa stanowisko w zakresie pytania 4 należy uznać za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Niniejsza interpretacja rozstrzyga wyłącznie w zakresie podatku od towarów i usług, natomiast w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od czynności cywilnoprawnych zostaną wydane odrębne rozstrzygnięcia.

Interpretacja indywidualna wywołuje skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym podanym przez Państwa w złożonym wniosku. W związku z powyższym, w przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

- Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2651 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem sprawy i zastosują się Państwo do interpretacji.

- Zgodnie z art. 14na § 1 ustawy Ordynacja podatkowa:

- Zgodnie z art. 14na § 2 ustawy Ordynacja podatkowa:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”.

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

• w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA),

albo

• w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa.