Metody wyceny rozchodu zapasów i ich skutki w zakresie CIT

Zapasy należy wyceniać nie rzadziej niż na dzień bilansowy, według cen nabycia lub kosztów wytworzenia nie wyższych od cen ich sprzedaży netto na dzień bilansowy. Jednak zapasy to grupa aktywów, które mogą wykazywać znaczną zmienność cen nabycia lub kosztu wytworzenia, nawet w obrębie tego samego asortymentu. Z tego powodu w zakresie wyceny rozchodu zapasów ustawa o rachunkowości proponuje alternatywne metody, które mają istotne znaczenie nie tylko w przypadku wyceny bilansowej, lecz także w zakresie ustalania bieżącej wartości rozchodu zapasów. Tym samym mają one wpływ również na wartość kosztów z tego tytułu, co w konsekwencji przekłada się na wysokość zaliczek oraz ostateczną wartość podatku dochodowego do zapłaty.

Mianowicie w przypadku gdy ceny nabycia lub zakupu albo koszty wytworzenia jednakowych lub uznanych za jednakowe, ze względu na podobieństwo ich rodzaju i przeznaczenie, są różne, jednostka może przyjąć następujące metody ustalania wartości ich rozchodu, w tym zużycia lub sprzedaży:

● według cen przeciętnych, to jest ustalonych w wysokości średniej ważonej cen (kosztów) danego składnika aktywów,

● przyjmując, że rozchód składnika aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najwcześniej nabyła lub wytworzyła (metoda FIFO - first in, first out),

● przyjmując, że rozchód składników aktywów wycenia się kolejno po cenach (kosztach) tych składników aktywów, które jednostka najpóźniej nabyła lub wytworzyła (metoda LIFO - last in, first out),

● w drodze szczegółowej identyfikacji rzeczywistych cen (kosztów) tych składników aktywów, które dotyczą ściśle określonych przedsięwzięć, niezależnie od daty ich zakupu lub wytworzenia.