OPINIA RZECZNIK GENERALNEJ

JULIANE KOKOTT

z dnia 16 listopada 2023 r.(1)

Sprawa C‑606/22

Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Bydgoszczy

przeciwko

B. sp. z o.o., dawniej B. sp. j.,

przy udziale:

Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Naczelny Sąd Administracyjny (Polska)]

Odesłanie prejudycjalne – Wspólny system podatku od wartości dodanej – Dyrektywa 2006/112/WE – Podstawa opodatkowania – Zasada neutralności podatkowej – Błąd dotyczący wysokości stawki podatkowej – Korekta zobowiązania podatkowego ze względu na zmianę podstawy opodatkowania – Krajowa praktyka odmowy uwzględnienia roszczenia o zwrot z powodu zmiany podstawy opodatkowania ze względu na brak wystawienia faktur, które musiałyby wcześniej zostać skorygowane – Zbyteczność korekty faktury przy braku faktur konsumenta końcowego – Brak ryzyka utraty wpływów podatkowych – Zarzut bezpodstawnego wzbogacenia – Zasada „nemo auditur propriam turpitudinem allegans”

I. Wprowadzenie

1. Przepisy o VAT są dla przedsiębiorstwa ryzykownym obszarem prawa. Jeśli podatnik błędnie zastosuje zbyt niską stawkę podatkową, nadal jest winien prawidłową (wyższą) kwotę podatku, którą musi zapłacić państwu. Wynika to z faktu, że VAT jest zawsze zawarty w ustalonej cenie w ustawowo przewidzianej prawidłowej wysokości. To, czy strony o tym wiedziały, czy nie, nie ma znaczenia dla wierzyciela podatkowego. Dotyczy to również sytuacji, gdy przedsiębiorstwo nie może później przerzucić wyższego VAT na swoich klientów z przyczyn prawnych lub faktycznych.

2. W niniejszym postępowaniu o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym Trybunał musi ponownie(2) zająć się odwrotnym przypadkiem, w którym podatnik błędnie obliczył i odprowadził zbyt wysoką stawkę podatku. Co ciekawe, błąd został najwyraźniej popełniony dopiero za namową organów podatkowych. W międzyczasie organy podatkowe uznały obniżoną stawkę podatku za prawidłową. Podatnik chciałby teraz odzyskać nadpłacony, ale nienależny podatek.

Kluczową kwestią jest teraz to, czy w tym przypadku państwo może zatrzymać nadpłacony VAT, czy też musi go zwrócić podatnikowi. Przecież na gruncie prawa materialnego podatek nie powstał w takiej wysokości. Poza tym ponieważ nie wystawiono faktur z wykazanym VAT, nie powstaje kwestia korekty faktury. Polskie prawo jednak nie zezwala na zwrot nadpłaconego (błędnego) zobowiązania podatkowego bez uprzedniej korekty faktury.