Wydanie tymczasowe

OPINIA RZECZNIKA GENERALNEGO

MACIEJA SZPUNARA

przedstawiona w dniu 25 maja 2023 r.(1)

Sprawa C‑10/22

Liberi editori e autori (LEA)

przeciwko

Jamendo SA

[wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym złożony przez Tribunale ordinario di Roma (sąd pierwszej instancji w Rzymie, Włochy)]

Odesłanie prejudycjalne – Dyrektywa 2014/26/UE – Zbiorowe zarządzanie prawami autorskimi i prawami pokrewnymi – Organizacje zbiorowego zarządzania – Niezależne podmioty zarządzające – Podejmowanie działalności zarządzania prawami autorskimi – Dyrektywa 2000/31/WE – Usługi społeczeństwa informacyjnego – Artykuł 3 – Swobodny przepływ usług społeczeństwa informacyjnego – Dyrektywa 2006/123/WE – Artykuł 16 – Swoboda świadczenia usług – Artykuł 17 – Odstępstwa – Artykuł 56 TFUE

 Wprowadzenie

1. Geneza zbiorowego zarządzania prawami autorskimi sięga XVIII wieku, kiedy to z inicjatywy Pierre’a‑Augustina Carona de Beaumarchais, autora sztuk teatralnych oburzonego praktykami Comédie française, uważanymi za nieuczciwe, powstało zrzeszenie dramatopisarzy, które dało początek Société des auteurs et compositeurs dramatiques. We Włoszech w 1882 r. osoby takie jak Giuseppe Verdi, Giosuè Carducci i Edmondo De Amicis utworzyły działającą do dzisiaj Società Italiana degli Autori, obecnie pod nazwą Società Italiana degli Autori ed Editori (zwaną dalej „SIAE”).

2. Racja bytu zbiorowego zarządzania prawami autorskimi nie sprowadza się jednak wyłącznie do skuteczniejszej, bo mającej zbiorowy charakter, obrony interesów podmiotów uprawnionych wobec użytkowników utworów(2). Wielość sposobów rozpowszechniania utworów i wielość uczestniczących w tym podmiotów, uwypuklona przez umiędzynarodowienie kultury, a zatem i eksploatacji utworów, powoduje często, że indywidualne zarządzanie przez autorów ich prawami jest nieskuteczne, a nawet niemożliwe. Jedynie organizacja reprezentująca szereg autorów, posiadająca odpowiednią strukturę administracyjną, jest w stanie w sposób efektywny i opłacalny wydawać zezwolenia na eksploatację utworów różnym użytkownikom, pobierać i rozdzielać między podmioty uprawnione należne wynagrodzenie, a także kontrolować przestrzeganie przez użytkowników warunków eksploatacji utworów, w tym ścigać naruszenia.

Zarządzanie zbiorowe nie przynosi jednak korzyści wyłącznie podmiotom uprawnionym. Użytkownicy również odnoszą z niego korzyści, ponieważ w celu uzyskania zezwoleń na eksploatację szeregu utworów mogą zwrócić się do jednej organizacji, bez potrzeby poszukiwania poszczególnych podmiotów uprawnionych i zawierania z nimi indywidualnych umów.