Prawo do zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy w związku z otrzymanym odszkodowaniem (wywłaszczenie).

Interpretacja indywidualna – stanowisko prawidłowe

Szanowni Państwo,

stwierdzam, że Państwa stanowisko w sprawie oceny skutków podatkowych opisanego stanu faktycznego w podatku od towarów i usług jest prawidłowe.

Zakres wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej

11 marca 2024 r. wpłynął Państwa wniosek z 11 marca 2024 r. o wydanie interpretacji indywidualnej, który dotyczy podatku od towarów i usług w zakresie możliwości zastosowania zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, dostawy w trybie wywłaszczenia nieruchomości, w wyniku wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowych.

Uzupełnili go Państwo pismem z 18 kwietnia 2024 r. (wpływ 18 kwietnia 2024 r.).

Treść wniosku jest następująca:

Opis stanu faktycznego

(…) Spółka z o.o. jest firmą handlowo-produkcyjną, zajmującą się (…).

Spółka jest czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług.

Spółka aktem notarialnym z dnia (…) sporządzonym przez notariusza (…) nabyła od (…) prawo użytkowania wieczystego działki o nr ew. (…) o pow. (…) ha położonej w miejscowości (…) oraz własność wszelkich budowli i urządzeń znajdujących się na tej działce, a stanowiących od gruntu odrębny przedmiot własności, tj. prawo własności torów bocznicowych znajdujących się na tej działce wraz z infrastrukturą (…) za łączną cenę (…) zł (dalej: nieruchomość).

Dla ww. nieruchomości została założona księga wieczysta KW nr (…). Wydanie przedmiotu umowy nastąpiło w dacie zawarcia ww. aktu notarialnego, tj. w dniu (…). Zakup przedmiotowej nieruchomości (prawa użytkowania wieczystego) został udokumentowany wystawioną przez sprzedającego (…) fakturą VAT nr (…), w której ww. czynność została wykazana jako „zwolniona” z VAT (na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 wówczas obowiązującej ustawy o podatku VAT).

Od momentu nabycia nieruchomości Spółka nie ponosiła żadnych nakładów na jej ulepszenie, w stosunku do których miałaby prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego. Decyzją z dnia (…), której nadano rygor natychmiastowej wykonalności (…) Wojewoda (…) ustalił lokalizację linii kolejowej polegającej na przebudowie linii kolejowej (…) w ramach projektu pn.: „(…)”, na działkach położonych w gminie (…).

Przedmiotowa decyzja swoim zakresem objęła m.in. nieruchomość (…), wskutek czego ww. nieruchomość została przejęta (wywłaszczona) na rzecz Skarbu Państwa.

W konsekwencji wydania przez Wojewodę (…) decyzji z dnia (…), Wojewoda (…) wszczął postępowanie administracyjne w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania dla dotychczasowego użytkownika wieczystego (…) za przejęte przez Skarb Państwa ograniczone prawo rzeczowe do ww. nieruchomości.

W efekcie powyższego Wojewoda (…) na podstawie art. 104 ustawy Kodeks postępowania administracyjnego oraz art. 9s ust. 3a, art. 9x ust. 4 oraz art. 9y ust. 1, 2, 3, 3a, 3b, 3e i 4 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. 2023 r., poz. 1786 ze zm.) i art. 134 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z 2023 r., poz. 344 ze zm.) wydał w dniu (…) decyzję znak: (…), w której m.in. ustalił odszkodowanie z tytułu wygaśnięcia prawa użytkowania wieczystego ustanowionego na ww. nieruchomości na rzecz (…) w wysokości (…) zł oraz powiększył wysokość tego odszkodowania o kwotę (…) zł, stanowiącą równowartość 5% wartości prawa użytkowania wieczystego z tytułu wydania nieruchomości zgodnie z art. 9y ust. 3e pkt 1 ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym.

Ponadto, Wojewoda (…) zobowiązał (…) do wypłaty ww. odszkodowania na rzecz (…) w łącznej kwocie (…) zł w terminie 14 dni od dnia, w którym decyzja stanie się ostateczna. W uzasadnieniu decyzji Wojewoda (…) wskazał m.in., iż szczególne zasady i warunki nabywania nieruchomości na cele dotyczące inwestycji linii kolejowych określone zostały w przepisach ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 1786 ze zm.), zwanej dalej „specustawą kolejową”.

Stosownie do art. 9s ust. 3 specustawy kolejowej, nieruchomości lub ich części, stają się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa – w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez (…), bądź jednostki samorządu terytorialnego – w przypadku wniosku o wydanie decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej złożonego przez tę jednostkę, z dniem, w którym decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej stała się ostateczna.

W myśl art. 9y ust. 1 specustawy kolejowej, za nieruchomości oraz ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości, o których mowa w art. 9s ust. 3, 3a i 3e oraz w art. 9x ust. 4, od podmiotu, na rzecz którego wydawana jest decyzja o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, przysługuje odszkodowanie dotychczasowym właścicielom lub użytkownikom wieczystym nieruchomości, a także osobom, którym przysługują ograniczone prawa rzeczowe do nieruchomości. Wysokość odszkodowania ustala wojewoda w drodze decyzji (art. 9y ust. 2).

Zgodnie z art. 9s ust. 4 specustawy kolejowej, do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce nieruchomościami, z zastrzeżeniem art. 9y i 9z.

Zgodnie z art. 9y ust. 3 specustawy kolejowej, wysokość odszkodowania ustala się na podstawie operatu szacunkowego sporządzonego przez rzeczoznawcę majątkowego, według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej przez organ pierwszej instancji oraz według jej wartości w dniu wydania decyzji ustalającej wysokość odszkodowania.

Dalej Wojewoda (…) wskazał m.in., iż na potrzeby niniejszego postępowania sporządzony został przez rzeczoznawcę majątkowego (…) operat szacunkowy z dnia (…), w oparciu o szczegółowe zasady wyceny gruntów wynikające z uregulowań zawartych w rozporządzeniu Ministra Rozwoju i Technologii z dnia 5 września 2023 r. w sprawie wyceny nieruchomości (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1832).

W operacie szacunkowym rzeczoznawca majątkowy opisała nieruchomość jako zagospodarowaną, na której zlokalizowane były (…).

Ponadto biegła stwierdziła, iż znajdująca się nad przedmiotową działką (…) jest elementem przejścia nadziemnego nad torami kolejowymi, zatem nie stanowi części składowej nieruchomości i nie podlega wycenie.

Dodatkowo biegła wyjaśniła, iż przebiegające przez nieruchomość sieci (…) nie zostały uwzględnione w wycenie, bowiem zgodnie z art. 49 § 1 kodeksu cywilnego nie posiadają statusu części składowej nieruchomości, gdyż stanowią własność przedsiębiorstw przesyłowych.

Po dokonaniu analizy dokumentów planistycznych rzeczoznawca majątkowy stwierdziła, iż wyceniana nieruchomość objęta jest ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego (…), zatwierdzonego uchwałą (…), zgodnie z którym położona jest na terenie przeznaczonym pod tereny (…).

Weryfikacja przedmiotowego operatu szacunkowego dokonana przez Wojewodę (…) wykazała, iż został on sporządzony zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa i mógł on stanowić materiał dowodowy w sprawie ustalenia wysokości odszkodowania. W konsekwencji – w oparciu o wyliczenia zawarte w ww. operacie – Wojewoda (…) wydał ww. decyzję z dnia (…).

Ww. decyzja Wojewody (…) stała się ostateczna z dniem (…), zaś w dniu (…) dokonały przelewu na rachunek bankowy (…) kwoty (…) zł tytułem odszkodowania.

W uzupełnieniu do wniosku z 18 kwietnia 2024 r. doprecyzowali Państwo opis sprawy poprzez wyjaśnienie, że przedmiotem decyzji Wojewody (…) o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej (przedmiotem wywłaszczenia) wydanej w stosunku do Spółki (…) jest prawo użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności związanych z gruntem budowli w postaci (...).

Na nieruchomości (działce) będącej przedmiotem wywłaszczenia znajdują się budowle stanowiące własność Spółki(…), tj.: (...).

Ponadto, przez przedmiotową nieruchomość przebiegają sieci: (…), które nie są własnością Spółki (…), gdyż stanowią własność przedsiębiorstw przesyłowych.

Od pierwszego zasiedlenia budowli do wydania decyzji wywłaszczeniowej przez Wojewodę (…) upłynął okres dłuższy niż 2 lata (…).

Pytanie

Czy otrzymanie przez Spółkę odszkodowania w związku z przejęciem (wywłaszczeniem) na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości w wyniku wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, czy też będzie czynnością objętą zwolnieniem z opodatkowania zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT?

Państwa stanowisko w sprawie

Spółka podkreśla, iż wypłacenie Spółce odszkodowania (…) nastąpiło w związku z przejęciem przez Skarb Państwa nieruchomości Spółki, w skład której wchodziło prawo użytkowania wieczystego gruntu oraz własność znajdujących się na gruncie (…) w następstwie wydania przez Wojewodę (…) decyzji z dnia (…) o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej (m.in. na przedmiotowej nieruchomości Spółki).

Co prawda, czynność przeniesienia prawa własności (prawa użytkowania wieczystego) działki w zamian za odszkodowanie w trybie wywłaszczenia podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług na podstawie art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1570 ze zm.) – dalej ustawa o VAT – stanowiąc odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 7 ust. 1 ustawy o VAT, niemniej jednak stosownie do postanowień art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT zwalnia się od podatku dostawę budynków, budowli lub ich części, z wyjątkiem gdy:

a)dostawa jest dokonywana w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim,

b)pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Zgodnie zaś z art. 29a ust. 8 ustawy o VAT, w przypadku dostawy budynków lub budowli trwale z gruntem związanych (dotyczy to również gruntu będącego w użytkowaniu wieczystym) albo części takich budynków lub budowli z podstawy opodatkowania nie wyodrębnia się wartości gruntu i wartość gruntu należy wliczyć do podstawy opodatkowania, zaś do całości zastosować stawkę właściwą dla sprzedaży budynków i budowli.

Mając na względzie powyższe okoliczności, w związku z faktem, iż wypłacone Spółce odszkodowanie związane jest z przejęciem (dostawą) na rzecz Skarbu Państwa budowli (torów kolejowych oraz słupów oświetleniowych) wraz z prawem użytkowania wieczystego gruntu, to czynność ta będzie zwolniona z opodatkowania zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy o VAT.

Ocena stanowiska

Stanowisko, które przedstawili Państwo we wniosku jest prawidłowe.

Uzasadnienie interpretacji indywidualnej

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t. j. Dz. U. z 2024 r. poz. 361), zwanej dalej „ustawą”:

Na mocy art. 2 pkt 6 ustawy:

Zgodnie z art. 2 pkt 22 ustawy:

W świetle przytoczonych powyżej przepisów, zarówno grunt, jak i budynek oraz budowla spełniają definicję towaru określoną w art. 2 pkt 6 ustawy.

Zgodnie z art. 7 ust. 1 ustawy:

Z przywołanego powyżej przepisu art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy wynika, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (nieruchomości) w zamian za odszkodowanie stanowi dostawę towarów. W tej sytuacji bez znaczenia jest fakt, że dostawa nie jest de facto następstwem decyzji właściciela, lecz wynika z nakazu organu władzy publicznej lub z mocy samego prawa. Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną. W konsekwencji należy stwierdzić, że przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów (w tym np. nieruchomości) w zamian za odszkodowanie – na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 1 ustawy – podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Należy przy tym zaznaczyć, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług nie podlega samo odszkodowanie, lecz stanowiące dostawę towarów przeniesienie własności nieruchomości w zamian za wynagrodzenie przyjmujące formę odszkodowania. Wynagrodzenie musi mieć zatem konkretny wymiar, a więc być konkretną wielkością wyrażalną w pieniądzu. Dostawę można uznać za dokonaną odpłatnie, dopiero gdy istnieje bezpośrednia i jasno zindywidualizowana korzyść po stronie dostawcy towaru. Oznacza to, że przeniesienie z mocy prawa własności towarów nabiera odpłatnego charakteru dopiero w momencie przyznania odszkodowania i ustalenia jego wysokości.

Na podstawie art. 112 ust. 2 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 344 ze zm.):

W myśl art. 128 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami:

Szczególne zasady i warunki przygotowania inwestycji dotyczących ustalenia lokalizacji linii kolejowej ujęte zostały w Rozdziale 2b ustawy z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1786 ze zm.).

Zgodnie z przepisem art. 9o ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym:

Stosownie do art. 9q ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym:

Zgodnie z art. 9s ust. 1 ustawy o transporcie kolejowym:

Art. 9s ust. 2 ustawy o transporcie kolejowym stanowi, że:

W myśl art. 9s ust. 3 ustawy o transporcie kolejowym:

Art. 9s ust. 3a ustawy o transporcie kolejowym, stanowi, że:

Zgodnie z art. 9s ust. 3b ustawy o transporcie kolejowym:

Z kolei art. 9s ust. 5 ustawy o transporcie kolejowym, stanowi, że:

Z powołanych przepisów wynika zatem, że istotą wywłaszczenia jest pozbawienie lub ograniczenie m.in. prawa do nieruchomości. Dokonuje się tego za odszkodowaniem wypłaconym na rzecz osoby (podmiotu) wywłaszczanego, co poprzedza wydanie aktu prawnego w randze decyzji. Nieruchomość objęta taką procedurą staje się z mocy prawa własnością Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego. Decyzję ustalającą wysokość odszkodowania wydaje organ administracji publicznej, który wydał decyzję o ustaleniu lokalizacji linii kolejowych. Z tak określonych zapisów ustawowych wynika, że podmiotem podejmującym cały katalog czynności prawnych jest organ administracji. Nie wymaga się tu współdziałania, czy jakiejkolwiek innej inicjatywy ze strony podmiotu wywłaszczanego.

Jeśli zatem wywłaszczenie lub przymusowa sprzedaż następuje za wynagrodzeniem, to wówczas stanowi odpłatną dostawę towarów, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy.

Odszkodowanie w tym przypadku pełni funkcję wynagrodzenia za przeniesienie własności towarów, czyniąc tego rodzaju dostawę faktycznie odpłatną.

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów w rozumieniu art. 7 ustawy, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług. Aby dana czynność podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, musi być wykonana przez podatnika.

Stosownie do treści art. 15 ust. 1 ustawy:

Według art. 15 ust. 2 ustawy:

W kontekście powyższego, uwzględniając definicję działalności gospodarczej należy stwierdzić, że dostawa towarów będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług tylko w sytuacji, gdy dokonana zostanie przez podmiot o statusie podatnika, który działa w takim charakterze w odniesieniu do tej konkretnie czynności. Natomiast dla stwierdzenia, że dla danej transakcji podmiot jest podatnikiem podatku od towarów i usług, konieczne jest prowadzenie przez niego działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów ustawy.

Określony w ustawie zakres opodatkowania podatkiem od towarów i usług wskazuje, że do tego, aby faktycznie zaistniało opodatkowanie danej czynności konieczne jest, aby czynność podlegającą opodatkowaniu wykonał podmiot, który dla tej właśnie czynności będzie działał jako podatnik. Definicja działalności gospodarczej, zawarta w ustawie, ma charakter uniwersalny, pozwalający na objęcie pojęciem „podatnik” tych wszystkich podmiotów, które prowadzą określoną działalność, występując w profesjonalnym obrocie gospodarczym.

W kontekście powyższego należy stwierdzić, że każdy, kto dokonuje czynności, które są konieczne do przyszłego wykorzystania nieruchomości dla celów działalności gospodarczej w rozumieniu art. 15 ust. 2 ustawy, powinien być uznany za podatnika podatku od towarów i usług.

Państwa wątpliwości w analizowanej sprawie dotyczą wskazania, czy otrzymanie przez Spółkę odszkodowania w związku z przejęciem (wywłaszczeniem) na rzecz Skarbu Państwa nieruchomości w wyniku wydania decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej, będzie czynnością podlegającą opodatkowaniu podatkiem VAT, czy też będzie czynnością objętą zwolnieniem z opodatkowania zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jak wynika z opisu sprawy, są Państwo czynnym podatnikiem podatku od towarów i usług. Spółka aktem notarialnym nabyła od Przedsiębiorstwa (…) prawo użytkowania wieczystego działki o nr ewidencyjnym (…) oraz własność wszelkich budowli i urządzeń znajdujących się na tej działce, a stanowiących od gruntu odrębny przedmiot własności, tj. prawo własności torów bocznicowych znajdujących się na tej działce wraz z infrastrukturą (…).

Wskazana wyżej okoliczność wskazuję na ścisły związek ww. działki zabudowanej z prowadzoną działalnością gospodarczą, którą to działalność prowadzą Państwo jako zarejestrowany, czynny podatnik VAT, a zatem działka stanowi składnik majątkowy służący prowadzeniu działalności gospodarczej.

W odniesieniu do powyższego należy zatem stwierdzić, że sprzedaż składników majątku wchodzących w skład majątku spółki, będącej czynnym podatnikiem podatku VAT, podlega opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Tym samym, w opisanej sytuacji dostawa w trybie wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności związanych z gruntem budowli nastąpi w ramach działalności gospodarczej, o której mowa w art. 15 ust. 2 ustawy. Tak więc, dostawa w trybie wywłaszczenia zabudowanej działki będzie traktowana jako odpłatna dostawa towarów, podlegająca opodatkowaniu, o której mowa w art. 5 ust. 1 w zw. z art. 7 ust. 1 ustawy.

Przy czym, zarówno w treści ustawy, jak i w przepisach wykonawczych do niej, ustawodawca przewidział opodatkowanie niektórych czynności stawkami obniżonymi lub zwolnienie od podatku.

W tym miejscu należy wskazać, że zakres i zasady zwolnienia od podatku od towarów i usług dostawy towarów lub świadczenia usług zostały określone m.in. w art. 43 ustawy.

W art. 43 ust. 1 pkt 10 i 10a ustawy, ustawodawca przewidział zwolnienie od podatku VAT dla dostawy nieruchomości zabudowanych spełniających określone w tych przepisach warunki.

Na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy:

Z powyższego uregulowania wynika, że dostawa budynków, budowli lub ich części jest, co do zasady, zwolniona od podatku od towarów i usług. Wyjątek stanowi dostawa w ramach pierwszego zasiedlenia lub przed nim oraz jeżeli pomiędzy pierwszym zasiedleniem a dostawą budynku, budowli lub ich części upłynął okres krótszy niż 2 lata.

Przez pierwsze zasiedlenie, zgodnie z art. 2 ust. 14 ustawy:

Z powyższego przepisu wynika, że pierwszym zasiedleniem jest pierwsze zajęcie budynku, budowli lub ich części do używania. Zatem, aby można było mówić o pierwszym zasiedleniu, musi dojść do zajęcia budynku, budowli lub ich części, ich używania, w tym na potrzeby własne. Pierwsze zasiedlenie budynku, budowli lub ich części ma więc miejsce zarówno w sytuacji, w której po wybudowaniu budynek, budowlę lub ich części oddano w najem, jak i w przypadku wykorzystywania budynku, budowli lub ich części na potrzeby własnej działalności gospodarczej podatnika czy też potrzeby własne osoby fizycznej – bowiem w obydwu przypadkach dochodzi do korzystania z budynku, budowli lub ich części.

W tym miejscu należy zauważyć, że w przypadku nieruchomości niespełniających przesłanek do zwolnienia od podatku na podstawie powołanego wyżej przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ustawodawca umożliwia podatnikom – po spełnieniu określonych warunków – skorzystanie ze zwolnienia wskazanego w pkt 10a tego przepisu.

W myśl art. 43 ust. 1 pkt 10a ustawy:

Analizując powyższe przepisy stwierdzić należy, że jeżeli dostawa budynków, budowli lub ich części będzie mogła korzystać ze zwolnienia z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, wówczas badanie przesłanek wynikających z przepisu art. 43 ust. 1 pkt 10a stanie się bezzasadne.

Przy czym, jeżeli nie zostaną spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 i pkt 10a ustawy, należy przeanalizować możliwość skorzystania ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem od towarów i usług w oparciu o przepis art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Zgodnie z tym przepisem:

Zwolnienie od podatku określone w art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy, dotyczy wszystkich towarów – zarówno nieruchomości, jak i ruchomości – przy nabyciu (imporcie lub wytworzeniu) których nie przysługiwało podatnikowi prawo do odliczenia podatku VAT i wykorzystywanych – niezależnie od okresu ich używania przez podatnika – wyłącznie na cele działalności zwolnionej od podatku VAT.

Niespełnienie jednego z powyższych warunków daje podstawę do wyłączenia dostawy towarów ze zwolnienia od podatku VAT przewidzianego w ww. art. 43 ust. 1 pkt 2 ustawy.

Analiza przepisów ustawy o podatku od towarów i usług, regulujących wyżej wskazane prawo do zwolnienia od podatku dostaw budynków, budowli lub ich części, prowadzi do wniosku, że w odniesieniu do tych towarów może wystąpić jedna z ww. podstaw do zastosowania zwolnienia od tego podatku. Istotne jest wobec tego każdorazowe kompleksowe zbadanie okoliczności towarzyszących dostawie danego obiektu. Zauważyć bowiem należy, że stosowanie zwolnień od podatku ma charakter wyjątkowy i nie podlega ani wykładni rozszerzającej, ani zawężającej, natomiast możliwość wychodzenia poza wykładnię literalną jest niedopuszczalna. W efekcie, podatnik uprawniony jest do zastosowania ww. preferencji, gdy charakter dokonywanych przez niego czynności, w sposób jednoznaczny i niebudzący wątpliwości, wyczerpuje znamiona ujęte w treści przepisu statuującego jego prawo do zastosowania zwolnienia od podatku od towarów i usług.

Należy również mieć na uwadze art. 29a ust. 8 ustawy, zgodnie z którym:

Z powyższego jednoznacznie wynika, że co do zasady grunt będący przedmiotem dostawy jest opodatkowany podatkiem od towarów i usług, jak opodatkowane są budynki lub budowle na nim posadowione. Oznacza to, że w sytuacji, gdy budynki, budowle lub ich części korzystają ze zwolnienia od podatku, również sprzedaż gruntu lub zbycie prawa użytkowania wieczystego gruntu będą korzystały ze zwolnienia od podatku.

Jednocześnie należy wskazać, że przepisy ustawy o podatku od towarów i usług nie definiują pojęcia „budynku” i „budowli”. W tym zakresie należy odnieść się do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 682 ze zm.), zwanej dalej ustawą Prawo budowlane.

Zgodnie z przepisem art. 3 pkt 1 ustawy Prawo budowlane:

Natomiast, na mocy art. 3 pkt 3 ustawy Prawo budowlane:

Jak wynika z opisu na nieruchomości (działce) będącej przedmiotem wywłaszczenia znajdują się budowle stanowiące własność Spółki (…), tj.: (…).

Przez przedmiotową nieruchomość przebiegają sieci: (…), które nie są własnością Spółki (…), gdyż stanowią własność przedsiębiorstw przesyłowych.

Na podstawie art. 48 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2023 r., poz. 1610 ze zm.):

W myśl art. 49 § 1 Kodeksu cywilnego:

Z powyższego przepisu wynika, że jeśli przebiegające pod/nad daną działką części infrastruktury są przyłączone do przedsiębiorstw świadczących usługi przesyłowe, to stanowią one własność tych przedsiębiorstw.

Przytoczony wyżej przepis art. 48 Kodeksu cywilnego łączy się z art. 191 tej ustawy, wyrażającym klasyczną zasadę superficies solo cedit („własność nieruchomości rozciąga się na rzecz ruchomą, która została połączona z nieruchomością w taki sposób, że stała się jej częścią składową”).

Wskazać w tym miejscu należy, że zawartego w przytoczonym wyżej art. 7 ustawy o podatku od towarów i usług wyrażenia „przeniesienie prawa do rozporządzania towarami jak właściciel” nie należy utożsamiać z prawem własności. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, definiując wyrażenie „dostawa towarów” akcentuje „własność ekonomiczną” funkcjonującą w oderwaniu od krajowych przepisów prawa cywilnego, regulujących przeniesienie prawa własności.

W orzeczeniu C-320/88 Staatssecretaris van Financiën v Shipping and Forwarding Enterprise Safe B.V. TSUE wyraził pogląd, że:

Uwzględniając przywołane regulacje prawne należy stwierdzić, że w sytuacji, gdy przedmiotem sprzedaży jest grunt, na którym posadowiona jest budowla, niestanowiąca własności zbywcy, to mimo, iż ten obiekt budowlany stanowi w świetle prawa cywilnego część składową nieruchomości – w świetle ustawy o podatku od towarów i usług nie dochodzi do przeniesienia prawa do rozporządzania tym obiektem jak właściciel, zarówno w sensie ekonomicznym, jak i w sensie prawnym.

Wobec powyższego uznać należy, że naniesienie w postaci sieci (…) nie będzie częścią składową wywłaszczonej nieruchomości, gdyż jest przedmiotem odrębnej własności. Wskazane naniesienia nie będą przedmiotem dostawy towarów, w myśl art. 7 ust. 1 ustawy, dokonanej w ramach wywłaszczenia.

Zatem, w niniejszej sprawie mamy do czynienia z sytuacją zbycia przez Państwa w trybie wywłaszczenia prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budowli – (…).

Jak wynika z opisu sprawy od pierwszego zasiedlenia budowli do wydania decyzji wywłaszczeniowej przez Wojewodę (…) upłynął okres dłuższy niż 2 lata (…). Od momentu nabycia nieruchomości nie ponosili Państwo żadnych nakładów na jej ulepszenie.

W konsekwencji, dostawa budowli usytuowanych na działce nr (…) korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, ponieważ – jak wynika z treści wniosku – pomiędzy pierwszym zasiedleniem budowli a opisaną dostawą upłynął okres dłuższy niż dwa lata, a poza tym nie ponosili Państwo żadnych nakładów na ulepszenie nieruchomości.

Tym samym, dostawa budowli posadowionych na działce nr (…), korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

Jak wskazano powyżej, grunty będące przedmiotem dostawy podlegają opodatkowaniu według tych samych regulacji jak budynki,budowle lub ich części posadowione na tych gruntach. W związku z powyższym – na podstawie art. 29a ust. 8 ustawy – dostawa prawa użytkowania wieczystego gruntu, na którym usytuowane są budowle (…), korzysta ze zwolnienia od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy.

W konsekwencji, czynność przekazania przez Państwa w trybie wywłaszczenia, w zamian za odszkodowanie (w wyniku decyzji o ustaleniu lokalizacji linii kolejowej) prawa użytkowania wieczystego gruntu wraz z prawem własności budowli (…), jest czynnością objętą zwolnieniem od podatku VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy w zw. z art. 29a ust. 8 ustawy.

Zatem, Państwa stanowisko uznałem za prawidłowe.

Dodatkowe informacje

Informacja o zakresie rozstrzygnięcia

Interpretacja dotyczy stanu faktycznego, który Państwo przedstawili i stanu prawnego, który obowiązywał w dacie zaistnienia zdarzenia.

Jestem ściśle związany przedstawionym we wniosku opisem stanu faktycznego, Państwo ponoszą ryzyko związane z ewentualnym błędnym lub nieprecyzyjnym jego przedstawieniem. Zatem, wydając przedmiotową interpretację oparłem się na wynikającym z treści wniosku opisie stanu faktycznego. W przypadku, gdy w toku postępowania podatkowego, kontroli podatkowej, bądź celno-skarbowej zostanie określony odmienny stan sprawy, interpretacja nie wywoła w tym zakresie skutków prawnych. Ponadto, w sytuacji zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego w opisie sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.

Pouczenie o funkcji ochronnej interpretacji

·Funkcję ochronną interpretacji indywidualnych określają przepisy art. 14k-14nb ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.). Interpretacja będzie mogła pełnić funkcję ochronną, jeśli: Państwa sytuacja będzie zgodna (tożsama) z opisem stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego i zastosują się Państwo do interpretacji.

·Zgodnie z art. 14na § 1 Ordynacji podatkowej:

·Zgodnie z art. 14na § 2 Ordynacji podatkowej:

Pouczenie o prawie do wniesienia skargi na interpretację

Mają Państwo prawo do zaskarżenia tej interpretacji indywidualnej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w (…). Zasady zaskarżania interpretacji indywidualnych reguluje ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1634 ze zm.; dalej jako „PPSA”).

Skargę do Sądu wnosi się za pośrednictwem Dyrektora KIS (art. 54 § 1 PPSA). Skargę należy wnieść w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia interpretacji indywidualnej (art. 53 § 1 PPSA):

·w formie papierowej, w dwóch egzemplarzach (oryginał i odpis) na adres: Krajowa Informacja Skarbowa, ul. Warszawska 5, 43-300 Bielsko-Biała (art. 47 § 1 PPSA), albo

·w formie dokumentu elektronicznego, w jednym egzemplarzu (bez odpisu), na adres Elektronicznej Skrzynki Podawczej Krajowej Informacji Skarbowej na platformie ePUAP: /KIS/SkrytkaESP (art. 47 § 3 i art. 54 § 1a PPSA).

Skarga na interpretację indywidualną może opierać się wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 57a PPSA).

Podstawa prawna dla wydania interpretacji

Podstawą prawną dla wydania tej interpretacji jest art. 13 § 2a oraz art. 14b § 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t. j. Dz. U. z 2023 r. poz. 2383 ze zm.).