Odpowiedzialność materialna pracowników

Zasady odpowiedzialności materialnej określone w Kodeksie pracy są niewątpliwie bardziej korzystne dla pracowników niż w przypadku ponoszenia odpowiedzialności na zasadach prawa cywilnego. Wynika to przede wszystkim z faktu, że z uwagi na podporządkowanie i zależność ekonomiczną pracownik jest przez ustawodawcę uznawany za słabszą stronę stosunku pracy. Ponadto pracownik nie zawsze ma możliwość sprawowania pieczy nad mieniem pracodawcy w wystarczającym zakresie.

Przepisy Kodeksu pracy o odpowiedzialności materialnej dotyczą pracowników niezależnie od podstawy zatrudnienia (czyli także np. pracownicy zatrudnieni na podstawie powołania i mianowania). Odpowiedzialność materialną mogą ponosić także byli pracownicy oraz spadkobiercy pracowników.

Kodeks pracy rozróżnia dwa podstawowe rodzaje odpowiedzialności materialnej pracownika za wyrządzoną szkodę, tj. odpowiedzialność według zasad ogólnych oraz odpowiedzialność za mienie powierzone. Odpowiedzialność na zasadach ogólnych charakteryzuje się przede wszystkim tym, że jest ograniczona co do wysokości w przypadku, gdy pracownik spowodował szkodę z winy nieumyślnej. Odpowiedzialność za mienie powierzone jest co do zasady odpowiedzialnością pełną, także w przypadku winy nieumyślnej (chociaż mogą wystąpić pewne ograniczenia zależne od rodzaju powierzonego pracownikowi mienia). Odpowiedzialność za mienie powierzone może mieć charakter indywidualny bądź wspólny.

Zaniedbanie przez pracownika obowiązków może prowadzić do odpowiedzialności materialnej w przypadku, gdy: