Wyrok SN z dnia 21 lutego 2017 r., sygn. I UK 123/16

O charakterze umowy o podwykonawstwo decydują jej cechy przedmiotowe z art. 647 i nast. k.c., a nie sam udział w procesie inwestycyjnym. Nie każda umowa zawierana z "podwykonawcą" staje się "automatycznie" umową o roboty budowlane (umową rezultatu). W zależności od tego, jak strony ułożą między sobą treść stosunku prawnego, umowa z "podwykonawcą" może być kwalifikowana jako umowa o dzieło (rezultatu) lub o świadczenie usług (zlecenia).

Teza od Redakcji

Sąd Najwyższy w składzie:

Prezes SN Józef Iwulski (przewodniczący, sprawozdawca)

SSN Bohdan Bieniek

SSN Romualda Spyt

w sprawie z odwołania Zakładu Usługowo - Produkcyjno - Handlowego "H." przeciwko Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych Oddziałowi w C. z udziałem zainteresowanych: [...] o podleganie ubezpieczeniom społecznym z tytułu umów o świadczenie usług, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych w dniu 21 lutego 2017 r., skargi kasacyjnej Zakładu Usługowo - Produkcyjno - Handlowego "H." od wyroku Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia 15 września 2015 r., sygn. akt III AUa .../14,

oddala skargę kasacyjną i zasądza od odwołującego się na rzecz organu rentowego tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego kwotę 180 (sto osiemdziesiąt) zł.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 27 lutego 2014 r., VIII U____/13, Sąd Okręgowy-Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w G. oddalił odwołania płatnika składek W. N. (dalej jako "płatnik") od pięciu decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddziału w C. z dnia 17 czerwca 2013 r. stwierdzających, że zainteresowani: [...] "jako osoby wykonujące pracę na podstawie umowy zlecenia u płatnika składek Z.U.P.H. H. W. N." podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym w okresach szczegółowo wskazanych przez organ rentowy.

Sąd pierwszej instancji ustalił, że odwołujący się płatnik prowadzi działalność gospodarczą w zakresie budowy i remontu gazociągów i zatrudnia około 20 pracowników. Do niektórych prac "pomocniczych" płatnik zatrudniał zainteresowanych na podstawie umów o dzieło. Ich przedmiotem było "wykonanie wykopów łącznie z podsypką i zasypką" pod gazociąg na określonym obszarze geograficznym. Umowy o dzieło były umowami terminowymi. Zazwyczaj zawierano je na kilka - kilkanaście dni. Okresy wskazywane w umowach jedynie wyznaczały ramy czasowe, w obrębie których dzieło powinno zostać wykonane, a nie konkretne daty realizacji dzieła. Wykonanie dzieła było w znacznej mierze uzależnione od warunków atmosferycznych i trwało kilka dni. Płatnik po uzyskaniu zlecenia na wykonanie konkretnych robót budowlanych kontaktował się z zainteresowanymi i proponował im zatrudnienie za wynagrodzeniem liczonym według stawki za metr bieżący wykopu. Wysokość takiego wynagrodzenia (stawki) zależała od rodzaju gruntu, na którym prowadzono roboty. W umowach wynagrodzenia należne każdemu z zainteresowanych nie były określane kwotowo, bo strony nie wiedziały z góry, ile metrów bieżących wykopu wykona zainteresowany. Czasami umowy o dzieło były zawierane na początku miesiąca, a czasami pod jego koniec, już po zrealizowaniu uprzednio uzgodnionej pracy. Przed rozpoczęciem prac majster wskazywał zainteresowanym, jakie odcinki są przewidziane do wykopania, a czasami wydzielał im konkretne odcinki. Pod koniec dniówki roboczej majster "podpisywał ilość pracy" wykonanej przez każdego z zainteresowanych. Te dane, po ich wpisaniu do protokołów odbioru, stanowiły podstawę do obliczenia wynagrodzenia i jego wypłaty z końcem miesiąca. Zainteresowani wykonywali roboty w tych samych godzinach, w których świadczyli pracę zatrudnieni u płatnika pracownicy, bowiem musieli dostosowywać harmonogram swoich czynności do tempa prac obejmujących kolejno położenie rur, ich zgrzewanie oraz spawanie. Majster wskazywał zainteresowanym, jakiego rodzaju podsypkę należy stosować w wykopie, zlecał jej wykonanie, a następnie sprawdzał, czy zainteresowani wykonali prawidłowo zleconą im pracę. W trakcie robót zainteresowani posługiwali się własnymi narzędziami albo korzystali z narzędzi płatnika.