Artykuł
POTRĄCENIA Z WYNAGRODZEŃ
Nie zawsze pracownik otrzymuje wynagrodzenie „do ręki” w wysokości obliczonej zgodnie z przepisami ustawy podatkowej, czyli po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy. Z wypłaty netto pracodawca często potrąca pewne kwoty z tytułu zobowiązań zaciągniętych przez pracownika.
Pracodawca nie może dokonywać potrąceń w dowolnej wysokości i według własnych kryteriów. W Kodeksie pracy szczegółowo zostały bowiem wymienione należności, które ulegają potrąceniom bez zgody pracownika oraz te, których dokonanie wymaga jego pisemnej aprobaty. Określono również, w jakich granicach i w jakiej kolejności potrącać poszczególne należności oraz jaka jest kwota wolna od potrąceń.
I. Potrącenie a odliczenie
1. Potrącenia z wynagrodzenia netto
Stosunek pracy jest zawsze odpłatny. Przez nawiązanie stosunku pracy pracownik zobowiązuje się do wykonywania pracy określonego rodzaju na rzecz pracodawcy i pod jego kierownictwem oraz w miejscu i czasie wyznaczonym przez pracodawcę, a pracodawca do zatrudniania pracownika za wynagrodzeniem. Zatem obie strony mają wobec siebie wzajemne zobowiązania, które przyjmują wraz z podpisaniem umowy o pracę.
Wynagrodzenie za pracę podlega szczególnej ochronie zagwarantowanej przepisami Kodeksu pracy. Pracownik nie może zrzec się prawa do wynagrodzenia ani przenieść tego prawa na inną osobę. Pracodawca może, w ściśle określonych sytuacjach i granicach, dokonać zmniejszenia przysługującego pracownikowi wynagrodzenia na zaspokojenie długu wobec siebie lub innych podmiotów i takie zmniejszenie określa się mianem potrącenia. Potrącenie to jest jednostronnym uprawnieniem (lub obowiązkiem) pracodawcy.
Potrącenia z wynagrodzenia pracowniczego, o jakim mowa w Kodeksie pracy, nie można zatem utożsamiać z pojęciem potrącenia określonego przez Kodeks cywilny. Tam potrącenie oznacza wzajemne umorzenie wymagalnych wierzytelności dwóch podmiotów występujących względem siebie jednocześnie w roli dłużnika i wierzyciela - tzw. kompensatę należności.
